ADMIN FPT SCHOOLSCách giúp con tập trung khi học online đang trở thành mối quan tâm lớn của nhiều bậc cha mẹ trong thời đại số phát triển mạnh mẽ. Khi việc học trực tuyến ngày càng phổ biến, trẻ nhỏ dễ bị xao nhãng bởi các thiết bị công nghệ, môi trường xung quanh hoặc thiếu sự kèm cặp sát sao. Vì vậy, để con tận dụng tối đa lợi ích của hình thức học này, việc duy trì sự tập trung trong suốt buổi học là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả tiếp thu.
Trong bài viết này, FPT Schools sẽ cung cấp 10 cách giúp con tập trung khi học online hiệu quả và dễ áp dụng dành cho cha mẹ và thầy cô.
Tầm quan trọng của việc tập trung trong học online
Học tập trực tuyến khác biệt hoàn toàn so với học tại lớp truyền thống về cả môi trường, phương pháp và thói quen của trẻ. Trong môi trường học online, khả năng duy trì sự chú ý lâu dài của trẻ đóng vai trò quyết định thành công hay thất bại của quá trình học tập. Thật vậy, sự tập trung giúp trẻ tiếp nhận kiến thức rõ ràng hơn, dễ dàng ghi nhớ và vận dụng thực tiễn.
Không chỉ giúp cải thiện hiệu quả học tập, việc duy trì sự chú ý còn giúp trẻ phát triển kỹ năng tự chủ, tự giác và trách nhiệm trong việc quản lý học tập của chính mình. Bên cạnh đó, cha mẹ và thầy cô cũng dễ dàng hơn trong việc theo dõi tiến độ, điều chỉnh phương pháp phù hợp để phù hợp với từng cá nhân.
Sự chú ý trong học online là công cụ giúp trẻ lọc bỏ các yếu tố gây nhiễu, tập trung vào nội dung quan trọng. Khi trẻ chú ý, bộ não sẽ hợp tác tích cực hơn trong việc xử lý, tiếp nhận các thông tin kiến thức mới, tạo điều kiện cho quá trình ghi nhớ lâu dài. Đồng thời, sự chú ý cũng giúp trẻ phát triển kỹ năng phân tích, tư duy phản biện, và kết nối kiến thức một cách logic.
Ngược lại, khi trẻ mất tập trung, thông tin dễ bị lẫn lộn, quên nhanh, đồng thời giảm khả năng vận dụng kiến thức vào thực tế. Điều này kéo theo cảm giác mệt mỏi, chán nản, tạo ra vòng luẩn quẩn khó thoát, ảnh hưởng trực tiếp đến việc học tập và phát triển toàn diện của trẻ trong tương lai.
10 cách giúp con tập trung khi học online hiệu quả
1. Thiết lập không gian học tập phù hợp và thoải mái
Không chỉ về mặt môi trường vật lý, cha mẹ cần chú ý đến việc cung cấp các vật dụng cần thiết như sách vở, dụng cụ học tập, ghế ngồi phù hợp, tất cả đều cần được sắp xếp gọn gàng để tạo cảm giác rõ ràng, không gây phân tâm khi trẻ bắt đầu học. Thói quen duy trì không gian cố định còn giúp trẻ hình thành ý thức tự giác, dễ dàng bước vào “thời gian học” mỗi ngày.
Thực tế, một không gian học tập phù hợp còn khuyến khích trẻ sáng tạo và thể hiện cá tính của chính mình, từ đó dễ duy trì cảm xúc tích cực suốt quá trình học online dài hạn. Một hành động nhỏ như đổi bàn ghế, thêm cây xanh, tranh ảnh cũng góp phần giúp trẻ yêu thích và có ý thức hơn trong việc duy trì sự tập trung.
2. Giảm thiểu các nguồn gây xao lạc như thiết bị điện tử không cần thiết
Chính các thiết bị di động, game, hoặc các ứng dụng giải trí không phù hợp là những nguyên nhân thường gặp gây mất tập trung của trẻ. Cha mẹ cần thiết lập giới hạn về thời gian sử dụng các thiết bị này trong giờ học, hoặc sử dụng các phần mềm kiểm soát để hạn chế truy cập các nội dung gây xao lạc.
Hơn nữa, giáo viên và cha mẹ có thể phối hợp để hướng dẫn trẻ cách sử dụng công nghệ một cách thông minh, chỉ tập trung vào các nội dung học tập cần thiết, đồng thời dành thời gian thưởng thức các hoạt động giải trí sau học đầy đủ. Đặt ra quy tắc rõ ràng từ ban đầu sẽ giúp trẻ hình thành thói quen tự giác, có trách nhiệm hơn khi học online.
3. Lên lịch học rõ ràng, phù hợp với năng lực của trẻ
Một thời gian biểu khoa học đóng vai trò như chiếc khung nền giúp trẻ duy trì sự ổn định và tránh được tình trạng học quá sức. Khi lịch học được sắp xếp hợp lý, xen kẽ giữa học – nghỉ – vận động, trẻ sẽ cảm thấy thoải mái hơn và không bị quá tải tâm lý. Cha mẹ nên quan sát mức độ tập trung của con ở từng thời điểm để điều chỉnh khung giờ học hiệu quả nhất, tránh những giờ con dễ mệt hoặc mất hứng thú.
Ngoài ra, lịch trình nên được thiết kế linh hoạt, có sự thay đổi nhẹ theo tuần hoặc theo giai đoạn để tránh sự đơn điệu. Sự đa dạng trong các hoạt động, chẳng hạn như kết hợp giữa học lý thuyết, học qua video, trò chơi trí tuệ và vận động nhẹ, sẽ giúp trẻ giữ được hứng thú trong suốt quá trình học. Khi trẻ cảm nhận rõ sự thoải mái và nhịp độ phù hợp, khả năng tập trung sẽ tăng lên, đồng thời giảm thiểu sự chán nản.
4. Khuyến khích trẻ tự lập trong việc quản lý thời gian
Việc để trẻ tự lập hơn trong khâu sắp xếp thời gian và nhiệm vụ sẽ tạo ra cảm giác chịu trách nhiệm với chính việc học của mình. Khi được quyền lựa chọn giờ học, cách học hay thứ tự các nhiệm vụ, trẻ sẽ chủ động hơn và ít bị phụ thuộc vào sự nhắc nhở của cha mẹ. Sự chủ động này còn giúp trẻ nhận thức rõ rằng mỗi mục tiêu chỉ có thể hoàn thành khi biết tổ chức thời gian hợp lý, từ đó tạo nền tảng cho tính kỷ luật và tự giác lâu dài.
Cha mẹ có thể đồng hành với con bằng cách hướng dẫn lập thời gian biểu, dùng bảng theo dõi tiến trình hoặc các ứng dụng quản lý thời gian phù hợp lứa tuổi. Thay vì kiểm soát quá chặt, cha mẹ chỉ nên đóng vai trò hỗ trợ và khuyến khích, giúp con tự rút kinh nghiệm qua từng tuần. Khi trẻ biết tự điều chỉnh, biết đánh giá thời điểm mình làm việc hiệu quả nhất, khả năng tập trung cũng được cải thiện tự nhiên và bền vững.
5. Thường xuyên kiểm tra, điều chỉnh lịch trình phù hợp
Các kế hoạch học tập luôn cần được cập nhật dựa trên thực tế khả năng của trẻ. Khi cha mẹ quan sát thấy con gặp khó khăn ở một môn học nào đó, mất tập trung quá lâu hoặc tỏ ra mệt mỏi, việc điều chỉnh lịch học là điều rất cần thiết. Điều chỉnh này có thể là giảm tải nhiệm vụ, tăng thời gian nghỉ hoặc thay đổi phương pháp học theo hướng sinh động hơn. Sự linh hoạt trong điều chỉnh giúp trẻ không bị dồn nén áp lực và duy trì được sự hứng thú trong học tập.
Bên cạnh đó, cha mẹ nên duy trì một kênh trao đổi cởi mở để con có thể nói ra những điều khiến mình thấy khó chịu trong quá trình học online. Khi trẻ được lắng nghe, con sẽ dễ hợp tác và có thái độ tích cực hơn với việc học. Việc điều chỉnh kế hoạch không phải để làm con học nhiều hơn, mà là để con học đúng mức, đúng khả năng, qua đó tối ưu hóa sự tập trung và hiệu quả tiếp thu.
6. Đưa ra phần thưởng khích lệ để duy trì động lực
Tạo động lực bằng phần thưởng sẽ giúp trẻ hào hứng hơn mỗi khi bắt đầu hoặc hoàn thành giờ học online. Phần thưởng không cần quá lớn, đôi khi chỉ là một lời khen, một sticker đáng yêu, vài phút xem hoạt hình hoặc một món ăn trẻ yêu thích. Những phần thưởng nhỏ nhưng đúng lúc sẽ giúp trẻ cảm nhận rõ ràng nỗ lực của mình được công nhận, từ đó hình thành thói quen cố gắng đều đặn. Khi tâm lý thoải mái, trẻ sẽ tập trung tốt hơn và ít bị phân tâm bởi các tác nhân xung quanh.
Tuy nhiên, phần thưởng cũng cần được sử dụng đúng cách để tránh biến việc học thành một quá trình “đổi chác”. Cha mẹ nên khen thưởng dựa trên nỗ lực, không đặt nặng thành tích, giúp trẻ hiểu rằng cố gắng mới là yếu tố quan trọng nhất. Điều này nuôi dưỡng động lực bên trong, đây là dạng động lực bền vững nhất, giúp trẻ duy trì khả năng tập trung dài lâu mà không cần phụ thuộc quá nhiều vào phần thưởng vật chất.
7. Sử dụng kỹ thuật Pomodoro để chia nhỏ thời gian học
Kỹ thuật Pomodoro là một trong những phương pháp hiệu quả giúp trẻ duy trì sự tập trung mà không cảm thấy bị quá tải. Với chu trình học 25 phút – nghỉ 5 phút, trẻ có thời gian để nạp lại năng lượng sau mỗi khoảng tập trung cao độ. Việc chia nhỏ thời gian học cũng giúp trẻ có cảm giác nhiệm vụ dễ hoàn thành hơn, từ đó giảm áp lực và tăng khả năng duy trì sự chú ý trong từng phiên học.
Khi trẻ đã quen với Pomodoro, cha mẹ có thể điều chỉnh thời gian linh hoạt phù hợp với tuổi và mức độ tập trung của con. Ví dụ, với trẻ nhỏ hơn, thời gian học có thể rút xuống còn 15-20 phút. Dù theo cách nào, phương pháp này vẫn là công cụ hữu ích giúp trẻ học online hiệu quả hơn, tránh việc ngồi trước màn hình quá lâu dẫn tới mệt mỏi hoặc mất tập trung.
8. Khuyến khích trẻ ghi chép, vẽ sơ đồ tư duy để ghi nhớ dễ dàng
Ghi chép là cách kích thích não bộ xử lý thông tin chủ động, từ đó giúp trẻ tăng khả năng nhớ lâu và hiểu sâu vấn đề. Khi học online, việc ghi chép còn giúp trẻ bớt bị phân tâm, vì tay và não cùng hoạt động, hạn chế tối đa việc trẻ muốn mở tab khác. Cha mẹ có thể khuyến khích trẻ ghi bằng ký hiệu, vẽ hình minh họa hoặc sử dụng màu sắc để tạo sự thú vị trong quá trình học.
Sơ đồ tư duy cũng là một công cụ tuyệt vời giúp trẻ tóm tắt kiến thức nhanh, hệ thống thông tin rõ ràng và khơi gợi liên tưởng sáng tạo. Khi trẻ được khuyến khích sáng tạo trong cách ghi chép, khả năng tập trung và tiếp thu sẽ được tăng lên đáng kể. Đây là thói quen rất tốt cho cả việc học online lẫn học trực tiếp, bởi nó rèn luyện tư duy logic và kỹ năng tổ chức thông tin.
9. Dạy trẻ kỹ năng làm việc có chủ đích, tránh trì hoãn
Làm việc có chủ đích nghĩa là trẻ biết rõ mục tiêu của từng buổi học, biết mình cần hoàn thành điều gì trước khi bắt đầu. Khi có mục tiêu cụ thể, trẻ sẽ dễ tập trung hơn và ít bị xao lạc vào những hoạt động không liên quan. Cha mẹ có thể giúp con tạo danh sách nhiệm vụ nhỏ, đặt câu hỏi định hướng như “Hôm nay con muốn hoàn thành nội dung nào?” để trẻ tự xác định mục tiêu học tập của chính mình.
Thói quen tránh trì hoãn sẽ được hình thành từ những bước nhỏ, chẳng hạn như hoàn thành ngay những nhiệm vụ có thể làm trong 5 phút, hoặc dọn góc học tập trước mỗi giờ học. Khi trẻ hiểu giá trị của việc làm đúng thời điểm, khả năng tự kiểm soát sẽ được cải thiện rõ rệt. Đây chính là một trong những yếu tố quyết định đến khả năng tập trung bền vững trong quá trình học online.
10. Thực hành thiền hoặc thở sâu để giảm căng thẳng, tăng sự tỉnh táo
Thiền và thở sâu là những kỹ thuật giúp giải phóng căng thẳng, giúp trẻ quay lại trạng thái bình tĩnh và tỉnh táo. Chỉ với 3–5 phút thở sâu, trẻ đã có thể giảm bớt cảm giác lo lắng, mệt mỏi. Cha mẹ có thể biến hoạt động này thành một phần nhỏ trong thói quen trước giờ học để tạo cảm giác sẵn sàng cho trẻ.
Ngoài ra, thiền và thở sâu còn giúp trẻ học cách nhận diện cảm xúc, biết điều chỉnh tâm trạng trước khi các cảm xúc tiêu cực ảnh hưởng đến việc học. Khi trẻ duy trì được trạng thái tinh thần ổn định, sự tập trung sẽ trở nên tự nhiên hơn và bền bỉ hơn. Đây cũng là kỹ năng giúp trẻ kiểm soát cảm xúc trong những tình huống khác của cuộc sống, không chỉ riêng học online.
Xem thêm: Bí quyết dạy con tư duy tài chính từ nhỏ hiệu quả
Vai trò của cha mẹ và thầy cô trong việc hỗ trợ tập trung cho trẻ
Thường xuyên quan sát, lắng nghe nhu cầu của trẻ
Việc quan sát liên tục giúp cha mẹ nhận ra những thay đổi nhỏ nhất trong thái độ, cảm xúc và mức độ tập trung của trẻ khi học online. Nhiều trẻ có thể không nói ra trực tiếp rằng mình mệt, chán nản hay gặp khó khăn, nhưng các biểu hiện như ngồi không yên, liên tục mất tập trung, hay cau mày khi nhìn màn hình đều là những tín hiệu cần được chú ý. Khi cha mẹ chủ động theo dõi, họ có thể kịp thời điều chỉnh môi trường học, thời gian học hoặc hỗ trợ thêm để giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn.
Lắng nghe cũng quan trọng như quan sát. Một cuộc trò chuyện nhẹ nhàng mỗi ngày sẽ giúp trẻ cởi mở hơn trong việc chia sẻ những lo lắng hoặc cảm xúc thật về việc học online. Trẻ có thể đang cảm thấy áp lực từ bài tập, khó hiểu nội dung bài giảng, hoặc đơn giản là quá mệt khi phải nhìn màn hình quá lâu. Khi cha mẹ hiểu trọn vẹn những nhu cầu này, họ sẽ dễ dàng đưa ra giải pháp phù hợp giúp trẻ học tập hiệu quả và duy trì sự tập trung ổn định.
Cung cấp phản hồi tích cực, khích lệ trẻ cố gắng
Những lời động viên đúng lúc có sức mạnh rất lớn trong việc duy trì cảm hứng học tập cho trẻ. Khi trẻ nhận được phản hồi tích cực về nỗ lực của mình, các em dễ cảm thấy tự tin và hiểu rằng mình đang đi đúng hướng. Sự công nhận này không chỉ giúp trẻ phấn khởi hơn mà còn tạo động lực nội tại giúp các em muốn hoàn thành bài học tốt hơn trong những lần tiếp theo.
Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên giải thích cho trẻ hiểu giá trị thật sự của việc cố gắng. Khi trẻ hiểu rằng mỗi tiến bộ, dù nhỏ, đều đóng vai trò quan trọng trong quá trình học tập, các em sẽ có xu hướng tự giác hơn, chú ý lâu hơn và phát triển kỹ năng tập trung theo cách tự nhiên. Đây cũng là nền tảng để trẻ hình thành thái độ học tập tích cực, bền vững trong tương lai.
Thiết lập quy tắc rõ ràng, nhất quán trong việc học
Quy tắc là kim chỉ nam giúp trẻ định hình thói quen học tập hiệu quả, đặc biệt trong môi trường online đầy cám dỗ từ thiết bị điện tử. Khi cha mẹ và thầy cô thống nhất các nguyên tắc như giờ học cố định, hạn chế sử dụng điện thoại trong buổi học, thời gian nghỉ ngơi phù hợp…, trẻ sẽ dễ dàng tuân thủ và không bị xao nhãng bởi các yếu tố bên ngoài. Sự nhất quán trong việc áp dụng quy tắc giúp trẻ cảm thấy ổn định và biết rõ những gì cần làm trong mỗi buổi học.
Việc xây dựng quy tắc đơn giản, dễ hiểu cũng giúp trẻ tự kiểm soát hành vi mà không cảm thấy bị gò bó hay áp lực. Khi trẻ quen với nhịp học rõ ràng, não bộ sẽ dần hình thành phản xạ tập trung tốt hơn, giảm tình trạng chống đối, mất động lực hoặc trì hoãn nhiệm vụ. Đây là chìa khóa quan trọng để giúp trẻ duy trì nề nếp và khả năng tập trung trong suốt quá trình học online.
Đồng hành cùng trẻ qua các hoạt động học tập, giúp giải quyết khó khăn
Sự đồng hành của cha mẹ mang lại cảm giác an toàn và hỗ trợ tinh thần rất lớn cho trẻ khi học online. Nhiều bài học đôi khi khó hiểu hơn khi học qua màn hình, do thiếu tương tác trực tiếp với giáo viên, vì vậy sự xuất hiện và hỗ trợ của cha mẹ sẽ giúp trẻ cảm thấy yên tâm và tự tin hơn. Việc cùng con giải thích một khái niệm khó, giúp con tìm tài liệu hoặc hướng dẫn con cách ghi chép đều có thể tăng hiệu quả học tập đáng kể.
Khi cha mẹ đồng hành mà không can thiệp quá sâu, trẻ sẽ cảm thấy được hỗ trợ nhưng vẫn giữ được sự tự chủ. Điều này vừa giúp trẻ vượt qua khó khăn trước mắt, vừa tạo cơ hội để phát triển tư duy độc lập và khả năng tự học trong tương lai. Sự gắn kết giữa cha mẹ và con cũng trở nên bền chặt hơn, từ đó giúp trẻ duy trì tinh thần tích cực và khả năng tập trung trong suốt quá trình học online.
Tập trung là yếu tố then chốt để trẻ học online hiệu quả. Bằng cách tạo môi trường phù hợp, xây dựng thói quen tốt, áp dụng các phương pháp linh hoạt và đồng hành cùng trẻ, cha mẹ và thầy cô có thể giúp trẻ vượt qua các trở ngại về sự chú ý, nâng cao khả năng tiếp thu kiến thức một cách tối ưu nhất. Mỗi hành động, chiến lược nhỏ đều góp phần giúp con phát triển toàn diện và tự tin hơn trên hành trình học tập của mình.
Xem thêm: Kỹ năng đối phó với người lạ trong các tình huống thường gặp
Thu Phương FSC
Vương Nhung FPT Schools
