10+ cách dạy trẻ bị mất tập trung giúp con học tập hiệu quả hơn

Trẻ nhỏ thường hiếu động, tò mò và dễ bị cuốn hút bởi những điều xung quanh, nên việc mất tập trung trong học tập là điều rất phổ biến. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài, trẻ sẽ khó tiếp thu kiến thức, giảm hiệu quả học tập và dễ sinh tâm lý chán nản. Cùng FPT Schools tìm hiểu 10 cách dạy trẻ bị mất tập trung đã được chuyên gia giáo dục khuyến khích, giúp con rèn luyện khả năng tập trung, học hiệu quả và phát triển toàn diện mỗi ngày.

Nhận biết dấu hiệu trẻ bị mất tập trung từ sớm

Khả năng tập trung là nền tảng quan trọng giúp trẻ học tập hiệu quả và phát triển tư duy. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh thường bỏ qua những biểu hiện nhỏ ban đầu như con hay quên, làm việc chậm hoặc dễ xao nhãng khi học. Việc nhận biết dấu hiệu trẻ bị mất tập trung từ sớm không chỉ giúp cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân mà còn tạo điều kiện để can thiệp kịp thời, giúp con điều chỉnh hành vi, hình thành thói quen học tập chủ động và tự giác hơn.

Dưới đây là những biểu hiện thường gặp ở trẻ mà các bậc phụ huynh nên chú ý:

• Dễ xao nhãng khi học: Trẻ vừa ngồi vào bàn đã nhìn quanh, nghịch bút, nói chuyện hoặc rời chỗ sau vài phút.
• Không hoàn thành nhiệm vụ: Khi được giao bài tập, trẻ thường làm dở dang, quên bước hoặc bỏ giữa chừng.
• Khó ghi nhớ thông tin: Dù đã được nhắc nhiều lần, trẻ vẫn quên nhanh, không nhớ bài cũ hay hướng dẫn của cha mẹ, thầy cô.
• Thường xuyên làm mất đồ: Cặp sách, bút, thước, tập vở… bị thất lạc liên tục do trẻ không tập trung khi sắp xếp đồ dùng.
• Hay mơ màng hoặc “thả hồn”: Khi người lớn nói chuyện, trẻ không phản ứng hoặc tỏ ra không chú ý.
• Không thể ngồi yên lâu: Có xu hướng đứng dậy, chạy nhảy, quay người, gõ bàn – đặc biệt khi phải tập trung trong thời gian dài.
• Kết quả học tập giảm sút: Dù có học nhưng điểm số vẫn thấp do không ghi nhớ và hiểu sâu kiến thức.
• Khó lắng nghe hướng dẫn: Trẻ thường ngắt lời, không chờ đến lượt, hoặc không làm theo lời dặn đầy đủ.

Nếu các dấu hiệu này diễn ra thường xuyên (trên 6 tháng), cha mẹ nên trao đổi với giáo viên hoặc chuyên gia tâm lý học đường để đánh giá khả năng chú ý và loại trừ các vấn đề như rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).

>> Xem thêm: 7 cách chữa bệnh mất tập trung ở trẻ hiệu quả ngay tại nhà

Tổng hợp 10 cách dạy trẻ bị mất tập trung hiệu quả nhất

Khi trẻ thường xuyên xao nhãng, quên bài hoặc khó ngồi yên học quá 10 phút, điều đó không có nghĩa là con lười biếng mà là con đang gặp khó khăn trong việc duy trì sự chú ý. Thay vì la mắng hay ép buộc, cha mẹ có thể giúp con cải thiện tình trạng này bằng những cách dạy trẻ bị mất tập trung khoa học, nhẹ nhàng và phù hợp với tâm lý lứa tuổi.

Tạo môi trường học tập yên tĩnh, ít xao nhãng

Không gian học tập có vai trò vô cùng quan trọng trong những cách dạy trẻ bị mất tập trung. Cha mẹ nên sắp xếp bàn học gọn gàng, ngăn nắp, chỉ để lại những vật dụng cần thiết như sách, vở, bút viết. Hạn chế đặt bàn học gần TV, cửa sổ đông người qua lại hoặc khu vực ồn ào, vì những yếu tố này dễ khiến trẻ mất tập trung.

Nếu nhà nhỏ hoặc khó kiểm soát tiếng ồn, có thể cho con nghe nhạc không lời hoặc âm thanh tự nhiên nhẹ nhàng để giúp não thư giãn và tập trung hơn. Một môi trường học yên tĩnh, đủ ánh sáng và thoáng đãng sẽ tạo cho trẻ cảm giác dễ chịu, từ đó hình thành thói quen học nghiêm túc và chủ động hơn.

>> Xem thêm: 7 nguyên nhân gây mất tập trung – Hiểu đúng để cải thiện hiệu quả học tập và làm việc

Chia nhỏ thời gian học tập

Trẻ nhỏ thường có khả năng tập trung ngắn, trung bình chỉ từ 10 – 30 phút tùy độ tuổi. Vì vậy, thay vì bắt con ngồi học hàng giờ liền, cha mẹ nên chia thời gian học thành các phiên ngắn mỗi phiên khoảng 20 – 30 phút. Sau đó cho con nghỉ 5 phút để não bộ thư giãn, giúp con đứng dậy, vận động nhẹ, uống nước hoặc hít thở sâu, giúp khôi phục năng lượng và duy trì sự tỉnh táo.

Ngoài ra, cha mẹ có thể sử dụng đồng hồ đếm ngược hoặc bảng thời gian học để con tự nhận biết khi nào học, khi nào nghỉ. Cách dạy trẻ bị mất tập trung này không chỉ giúp con tập trung hiệu quả hơn mà còn rèn tính kỷ luật và tự giác trong học tập.

Đặt mục tiêu rõ ràng cho từng buổi học

Một trong những nguyên nhân khiến trẻ dễ mất tập trung là không biết mình đang học để làm gì. Vì vậy, cha mẹ cần giúp con xác định mục tiêu cụ thể cho từng buổi học, chẳng hạn như: “Hôm nay con đọc xong 2 trang truyện” hoặc “Hoàn thành 3 bài toán trong 15 phút”.

Những mục tiêu nhỏ, rõ ràng và đo lường được sẽ giúp trẻ cảm thấy nhiệm vụ vừa sức và dễ đạt được, từ đó tăng động lực học tập. Cha mẹ cũng nên khen ngợi hoặc thưởng nhỏ khi con hoàn thành đúng thời gian. Cách dạy trẻ bị mất tập trung này giúp con hứng thú và dần hình thành thói quen lập kế hoạch, quản lý thời gian hiệu quả hơn trong học tập.

Kết hợp học với trò chơi (phương pháp “chơi mà học”)

Trẻ em thường ghi nhớ tốt hơn khi được học thông qua hoạt động vui chơi thay vì ngồi học khô khan. Cha mẹ có thể áp dụng phương pháp “chơi mà học” bằng cách lồng ghép kiến thức vào những trò chơi đơn giản như flashcard, ghép chữ, đố vui, bingo từ vựng hoặc xếp hình theo chủ đề bài học.

Ngoài ra, có thể cho con xem video hoạt hình giáo dục, học qua bài hát hoặc kể chuyện tương tác để giúp bài học trở nên sinh động hơn. Khi trẻ được học trong tâm thế thoải mái, hào hứng, não bộ sẽ dễ dàng tiếp thu và ghi nhớ lâu hơn, từ đó nâng cao khả năng tập trung tự nhiên và hiệu quả học tập.

Khen thưởng và khích lệ kịp thời

Trẻ nhỏ rất nhạy cảm với lời khen và phản ứng tích cực từ cha mẹ. Khi con hoàn thành bài học, ngồi học nghiêm túc hoặc cố gắng vượt qua khó khăn, cha mẹ nên khen ngợi ngay lập tức bằng những cách đơn giản như: dán sticker, cho điểm thưởng, hoặc tặng một món quà nhỏ mang tính khích lệ.

Sự ghi nhận kịp thời giúp trẻ cảm thấy nỗ lực của mình được trân trọng, từ đó hình thành động lực nội tại để cố gắng hơn trong những lần sau. Tuy nhiên, cha mẹ nên khen vào hành vi cụ thể thay vì chung chung, ví dụ: “Mẹ rất vui vì con đã hoàn thành bài đúng thời gian” sẽ hiệu quả hơn “Con giỏi quá”.

Dạy con kỹ năng lắng nghe và ghi nhớ

Khả năng lắng nghe và ghi nhớ là nền tảng giúp trẻ tập trung hiệu quả trong học tập. Khi hướng dẫn con, cha mẹ nên nói ngắn gọn, rõ ràng, chậm rãi và nhìn vào mắt con để tạo sự kết nối và giúp con tập trung hơn.

Sau khi nói, hãy yêu cầu con lặp lại nội dung để kiểm tra xem con đã hiểu và ghi nhớ đúng hay chưa. Bên cạnh đó, cha mẹ có thể hướng dẫn con ghi chú bằng màu sắc, ký hiệu, sơ đồ tư duy hoặc hình vẽ minh họa. Việc kết hợp giữa ngôn ngữ và hình ảnh trong cách dạy trẻ bị mất tập trung  giúp não bộ xử lý thông tin nhanh hơn, giúp trẻ ghi nhớ lâu và dễ ôn tập.

Giúp con rèn luyện sự tập trung qua hoạt động thường ngày

Không chỉ trong giờ học, cha mẹ có thể giúp trẻ rèn luyện khả năng tập trung thông qua các hoạt động quen thuộc mỗi ngày. Những trò chơi như xếp hình, ghép Lego, tô màu, vẽ tranh, đọc truyện hoặc làm thủ công đều đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn, từ đó giúp trẻ rèn sự chú ý một cách tự nhiên.

Mỗi ngày, chỉ cần dành 15 – 30 phút cho các hoạt động này, trẻ sẽ dần hình thành thói quen làm việc có trình tự, biết tập trung vào một việc đến khi hoàn thành. Cha mẹ nên cùng con tham gia hoặc quan sát nhẹ nhàng, không chen ngang hay giục giã, để con cảm thấy thoải mái và chủ động trong quá trình tập trung.

Duy trì chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng khoa học

Một chế độ sinh hoạt đều đặn và dinh dưỡng cân bằng có ảnh hưởng lớn đến cách dạy trẻ bị mất tập trung và ghi nhớ của trẻ. Cha mẹ nên đảm bảo con ngủ đủ 8 – 10 tiếng mỗi ngày, đặc biệt là giấc ngủ sâu vào ban đêm, giúp não bộ nghỉ ngơi và tái tạo năng lượng.

Về dinh dưỡng, hãy bổ sung các thực phẩm giàu Omega-3 (có trong cá hồi, quả óc chó, hạt chia), sắt, kẽm, vitamin nhóm B – những dưỡng chất cần thiết cho hoạt động của não và hệ thần kinh.

Bên cạnh đó, nên hạn chế đồ ngọt, nước có gas, thức ăn nhanh vì dễ khiến trẻ mệt mỏi, khó kiểm soát năng lượng. Trước giờ ngủ 1 – 2 tiếng, tránh cho con sử dụng thiết bị điện tử để não bộ được thư giãn, giúp con ngủ ngon và tỉnh táo hơn vào hôm sau.

Làm gương cho con trong việc tập trung

Trẻ em thường học bằng cách quan sát và bắt chước hành vi của người lớn, đặc biệt là cha mẹ. Vì vậy, muốn con tập trung, cha mẹ cũng cần thể hiện sự tập trung trong sinh hoạt hằng ngày.

Khi con học, hãy tắt TV, cất điện thoại và cùng ngồi đọc sách, làm việc hoặc đọc tài liệu, để con cảm nhận được không khí nghiêm túc và tập trung xung quanh. Những hành động nhỏ như hoàn thành công việc đúng giờ, kiên nhẫn khi làm việc khó, không bỏ dở giữa chừng đều là tấm gương thực tế giúp con học theo.

Ghi nhận tiến bộ và kiên nhẫn đồng hành

Khả năng tập trung không thể cải thiện trong thời gian ngắn, mà cần sự kiên nhẫn và đồng hành lâu dài của cha mẹ. Hãy coi mỗi sự tiến bộ nhỏ của con là một bước đi đáng ghi nhận – ví dụ, hôm nay con ngồi học được 15 phút, tuần sau tăng lên 20 phút.

Cha mẹ nên ghi chép lại quá trình này vào sổ hoặc bảng theo dõi, giúp con nhìn thấy kết quả nỗ lực của mình. Khi được công nhận, trẻ sẽ cảm thấy tự hào và có thêm động lực để cố gắng hơn.

Quan trọng nhất là giữ thái độ nhẹ nhàng, không so sánh con với người khác. Mỗi trẻ có tốc độ phát triển riêng, và khi được cha mẹ đồng hành đúng cách, con sẽ dần học được cách tập trung, tự giác và yêu thích việc học hơn.

Vai trò của cha mẹ trong việc giúp con tập trung

Cha mẹ giữ vai trò then chốt trong việc áp dụng những cách dạy trẻ bị mất tập trung. Không chỉ là người hướng dẫn, cha mẹ còn là tấm gương, người đồng hành và nguồn động lực giúp con tiến bộ mỗi ngày.

• Luôn kiên nhẫn: Trẻ mất tập trung không đồng nghĩa với lười biếng hay thiếu cố gắng. Cha mẹ cần nhẹ nhàng, kiên trì và tránh la mắng để con không cảm thấy áp lực.
• Làm gương cho con: Khi cha mẹ thể hiện sự tập trung trong công việc, đọc sách hay học hỏi, trẻ sẽ tự nhiên noi theo và học được thái độ nghiêm túc đó.
• Tạo cảm xúc tích cực: Môi trường học tập vui vẻ, được khen ngợi và động viên sẽ giúp con cảm thấy hứng thú hơn, từ đó duy trì sự chú ý lâu hơn.
• Theo dõi tiến bộ của con: Ghi chép lại thời gian và mức độ tập trung mỗi ngày giúp cha mẹ dễ nhận thấy sự cải thiện, đồng thời tạo cơ sở để khen ngợi và điều chỉnh phương pháp phù hợp.

Khi cha mẹ đồng hành đúng cách, trẻ không chỉ học được cách tập trung mà còn phát triển tính tự giác, tự tin và yêu thích việc học hơn trong tương lai.

Rèn luyện khả năng tập trung cho trẻ là một quá trình dài, đòi hỏi sự kiên nhẫn, thấu hiểu và đồng hành của cha mẹ. Với 10 cách dạy trẻ bị mất tập trung được chia sẻ ở trên, cha mẹ có thể linh hoạt áp dụng tùy theo độ tuổi và tính cách của con để tạo nên môi trường học tích cực, vui vẻ và hiệu quả. Khi được hướng dẫn đúng cách, trẻ sẽ dần biết cách làm chủ sự chú ý, học tập chủ động hơn và phát triển toàn diện về tư duy, cảm xúc lẫn kỹ năng sống – nền tảng vững chắc cho tương lai học đường và cuộc sống sau này.