7 cách chữa bệnh mất tập trung ở trẻ hiệu quả ngay tại nhà

Trong thời đại công nghệ và học tập đa nhiệm, nhiều phụ huynh nhận thấy con mình ngày càng khó tập trung, dễ xao nhãng khi học hoặc làm việc. Tình trạng này nếu kéo dài có thể ảnh hưởng đến kết quả học tập và sự phát triển trí tuệ của trẻ. Vì vậy, việc tìm cách chữa bệnh mất tập trung ở trẻ hiệu quả ngay tại nhà đang trở thành mối quan tâm hàng đầu của nhiều gia đình. Cùng FPT Schools tìm hiểu chi tiết các phương pháp hiệu quả trong bài viết này nhé!

Bệnh mất tập trung ở trẻ là gì?

Bệnh mất tập trung ở trẻ là tình trạng trẻ gặp khó khăn trong việc duy trì sự chú ý, dễ bị xao nhãng bởi các yếu tố xung quanh và không thể tập trung lâu vào một hoạt động nhất định như học bài, đọc sách hay làm bài tập. Ở mức độ nhẹ, đây có thể chỉ là biểu hiện tạm thời do trẻ mệt mỏi, thiếu ngủ hoặc bị phân tâm bởi thiết bị điện tử. 

Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài và ảnh hưởng đến học tập, hành vi và giao tiếp, rất có thể trẻ đang mắc rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) – một dạng rối loạn phát triển thần kinh cần được can thiệp sớm.

Trẻ bị mất tập trung thường có biểu hiện như:

• Hay quên, làm việc nửa chừng rồi bỏ dở.
• Khó ngồi yên, thường xuyên cử động hoặc nói chuyện trong giờ học.
• Không nghe kỹ lời dặn, dễ bỏ sót chi tiết.
• Gặp khó khăn khi hoàn thành bài tập hoặc công việc đòi hỏi sự kiên nhẫn.

Hiểu rõ bệnh mất tập trung ở trẻ là gì sẽ giúp cha mẹ sớm phát hiện dấu hiệu bất thường và áp dụng các biện pháp hỗ trợ phù hợp để con phát triển toàn diện cả về nhận thức lẫn cảm xúc.

Nguyên nhân khiến trẻ mất tập trung

Nguyên nhân khiến trẻ mất tập trung có thể đến từ nhiều yếu tố khác nhau, cả sinh lý, tâm lý lẫn môi trường sống. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất mà cha mẹ cần lưu ý.

• Thiếu ngủ hoặc ngủ không đủ chất lượng: Não không được nghỉ ngơi, dẫn đến mệt mỏi, giảm ghi nhớ và chú ý.
• Dinh dưỡng mất cân đối: Thiếu Omega-3, sắt, kẽm, vitamin B khiến trẻ mệt mỏi, kém tập trung; ăn quá nhiều đồ ngọt hoặc thức ăn nhanh làm giảm năng lượng ổn định.
• Tiếp xúc quá nhiều với thiết bị điện tử: Khiến não quen với kích thích nhanh, làm trẻ khó tập trung vào việc học, dễ xao nhãng.
• Áp lực học tập và tâm lý căng thẳng: Kỳ vọng cao, bị so sánh, la mắng khiến trẻ căng thẳng, mất ngủ và giảm khả năng chú ý.
• Môi trường học tập không phù hợp: Không gian ồn ào, thiếu sáng, bừa bộn khiến trẻ khó tập trung và dễ mệt mỏi.
• Nguyên nhân bệnh lý hoặc rối loạn phát triển:Trong một số trường hợp, mất tập trung là biểu hiện của rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) hoặc rối loạn lo âu, trầm cảm nhẹ.

>> Xem thêm: 7 nguyên nhân gây mất tập trung – Hiểu đúng để cải thiện hiệu quả học tập và làm việc

Cách chữa bệnh mất tập trung ở trẻ tại nhà hiệu quả

Cách chữa bệnh mất tập trung ở trẻ tại nhà hiệu quả không cần đến thuốc hay biện pháp phức tạp, mà chủ yếu dựa vào việc điều chỉnh thói quen, môi trường sống và rèn luyện kỹ năng tập trung mỗi ngày. Dưới đây là những phương pháp cha mẹ có thể áp dụng dễ dàng tại nhà.

Tạo môi trường học tập yên tĩnh, gọn gàng

Tạo môi trường học tập yên tĩnh, gọn gàng là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong cách chữa bệnh mất tập trung ở trẻ tại nhà. Một không gian học được sắp xếp khoa học không chỉ giúp trẻ dễ dàng tiếp thu kiến thức mà còn hình thành thói quen học tập nghiêm túc, kỷ luật.

Để xây dựng môi trường học lý tưởng, cha mẹ nên:

• Bố trí góc học riêng biệt cho con, tránh xa TV, điện thoại và nơi có nhiều người qua lại.
• Đảm bảo ánh sáng đầy đủ, ưu tiên ánh sáng tự nhiên ban ngày hoặc đèn bàn học có ánh sáng trắng dịu.
• Giữ không gian gọn gàng, chỉ để những vật dụng cần thiết như sách, vở, bút, đồng hồ học tập.
• Hạn chế yếu tố gây xao nhãng như đồ chơi, tiếng ồn, âm nhạc lớn trong giờ học.
• Tạo điểm nhấn tích cực, ví dụ bảng kế hoạch học tập, tranh động lực hoặc cây xanh nhỏ giúp con cảm thấy thoải mái hơn.

Một không gian học tập yên tĩnh, ngăn nắp giúp trẻ dễ tập trung, duy trì năng lượng tích cực và hình thành tinh thần tự giác trong học tập mỗi ngày.

Thiết lập thời gian biểu cố định

Thiết lập thời gian biểu cố định giúp trẻ hình thành thói quen học tập khoa học và duy trì khả năng tập trung lâu dài. Khi có lịch trình rõ ràng, não bộ trẻ sẽ tự điều chỉnh để “vào guồng” vào những khung giờ quen thuộc, giảm tình trạng chần chừ hoặc xao nhãng.

Cách giúp con xây dựng thời gian biểu hiệu quả:

• Chia nhỏ thời gian học thành từng khoảng 20 – 30 phút, xen kẽ 5 phút nghỉ ngắn để tránh mệt mỏi.
• Sắp xếp thời gian hợp lý giữa học, ăn, ngủ và vui chơi – tránh học ngay sau bữa ăn hoặc quá khuya.
• Đặt thời gian cố định mỗi ngày cho việc học bài, làm bài tập, đọc sách để tạo tính ổn định.
• Treo thời gian biểu tại góc học tập để trẻ dễ theo dõi và thực hiện đều đặn.
• Cha mẹ đồng hành và nhắc nhẹ nhàng, giúp con duy trì thói quen mà không tạo áp lực.

Một thời gian biểu hợp lý không chỉ giúp trẻ học tập hiệu quả hơn mà còn rèn luyện tính kỷ luật, chủ động và khả năng quản lý thời gian – nền tảng quan trọng cho thành công sau này.

>> Xem thêm: 10+ cách dạy trẻ bị mất tập trung giúp con học tập hiệu quả hơn

Chia nhỏ công việc của trẻ

Chia nhỏ công việc là một trong những cách chữa bệnh mất tập trung ở trẻ hiệu quả nhất để giúp trẻ tập trung hơn khi học hoặc làm bài. Khi phải đối diện với nhiệm vụ quá lớn, trẻ dễ cảm thấy áp lực, chán nản và nhanh mất kiên nhẫn. Việc chia nhỏ từng phần giúp trẻ thấy dễ bắt đầu, dễ hoàn thành và duy trì hứng thú trong suốt quá trình học tập.

Cách áp dụng phương pháp chia nhỏ công việc cho trẻ:

• Chia bài học thành từng mục nhỏ: ví dụ, thay vì “học 10 trang sách”, hãy đặt mục tiêu “đọc 2 trang mỗi lần”.
• Đặt thời gian cụ thể cho từng phần: học 20 phút, nghỉ 5 phút rồi tiếp tục.
• Đánh dấu hoàn thành từng nhiệm vụ nhỏ, giúp trẻ có cảm giác tiến bộ và được khích lệ.
• Ưu tiên nhiệm vụ quan trọng trước, giúp con tập trung vào phần trọng tâm khi tinh thần còn tỉnh táo.

Phương pháp này không chỉ giúp trẻ giảm áp lực và tăng khả năng tập trung, mà còn rèn luyện kỹ năng quản lý thời gian và sự kiên trì – những kỹ năng quan trọng cho học tập và cuộc sống sau này.

Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử

Hạn chế thiết bị điện tử là biện pháp quan trọng trong cách chữa bệnh mất tập trung ở trẻ và giảm tình trạng sao nhãng khi học. Việc sử dụng điện thoại, máy tính bảng, tivi hay trò chơi điện tử quá nhiều khiến não bộ trẻ quen với việc nhận kích thích nhanh, dẫn đến khó chú ý vào các hoạt động đòi hỏi sự kiên nhẫn như đọc sách hay làm bài tập.

Cách cha mẹ giúp con kiểm soát việc dùng thiết bị điện tử:

• Giới hạn thời gian sử dụng: Trẻ tiểu học chỉ nên dùng thiết bị giải trí tối đa 1 giờ mỗi ngày.
• Không sử dụng trong giờ học hoặc trước khi ngủ ít nhất 30 phút để não có thời gian nghỉ ngơi.
• Tạo lịch “không màn hình” cho cả gia đình, ví dụ tắt toàn bộ thiết bị trong giờ ăn hoặc trước giờ ngủ.
• Khuyến khích hoạt động thay thế: đọc truyện, vẽ tranh, chơi thể thao hoặc làm đồ thủ công.
• Làm gương cho con: Cha mẹ nên hạn chế cầm điện thoại khi ở cùng con để trẻ noi theo.

Khi được hướng dẫn đúng cách, trẻ sẽ dần hình thành thói quen sử dụng thiết bị điện tử có kiểm soát, giúp cải thiện khả năng tập trung, ngủ ngon hơn và phát triển cân bằng cả thể chất lẫn tinh thần.

Tạo thói quen ngủ đủ giấc

Tạo thói quen ngủ đủ giấc giúp trẻ phục hồi năng lượng, cải thiện trí nhớ và tăng khả năng tập trung khi học tập. Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển trí não khi trẻ ngủ, não bộ sẽ sắp xếp và ghi nhớ lại những kiến thức đã học trong ngày.

Nếu trẻ thường xuyên thiếu ngủ, dễ xuất hiện các biểu hiện như: mệt mỏi, cáu gắt, giảm hứng thú học tập và khó tập trung.

Cha mẹ có thể giúp con hình thành thói quen ngủ tốt bằng cách:

• Thiết lập giờ đi ngủ cố định, lý tưởng là trước 22h mỗi ngày.
• Đảm bảo trẻ ngủ đủ thời lượng:
  • Mầm non (3 – 5 tuổi): 10 – 13 giờ/ngày
  • Tiểu học (6 – 12 tuổi): 9 – 11 giờ/ngày
  • Trung học (13 – 18 tuổi): 8 – 10 giờ/ngày
• Tắt thiết bị điện tử ít nhất 30 phút trước khi ngủ để tránh ánh sáng xanh gây ức chế hormone ngủ.
• Tạo không gian ngủ yên tĩnh, mát mẻ và tối nhẹ, giúp trẻ dễ vào giấc.
• Thực hiện các hoạt động thư giãn trước khi ngủ như đọc truyện, nghe nhạc nhẹ, hoặc trò chuyện cùng cha mẹ.

Giấc ngủ đủ và chất lượng không chỉ giúp trẻ tập trung và học tốt hơn, mà còn hỗ trợ phát triển thể chất, cảm xúc và tăng cường hệ miễn dịch toàn diện.

Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh

Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh là một trong những cách quan trọng giúp cải thiện khả năng tập trung và tăng cường trí nhớ cho trẻ. Não bộ cần được nuôi dưỡng đúng cách để hoạt động hiệu quả, vì vậy chế độ ăn hằng ngày có ảnh hưởng trực tiếp đến sự chú ý, năng lượng và tâm trạng của trẻ.

Cha mẹ nên lưu ý các nguyên tắc sau:

• Bổ sung thực phẩm giàu Omega-3 và DHA: có nhiều trong cá hồi, cá thu, hạt óc chó, hạt chia giúp phát triển tế bào thần kinh và tăng khả năng ghi nhớ.
• Cung cấp đủ vitamin và khoáng chất: đặc biệt là sắt, kẽm, magie và vitamin nhóm B để hỗ trợ tuần hoàn máu lên não.
• Duy trì bữa sáng đầy đủ dinh dưỡng: tránh để trẻ nhịn ăn sáng, vì đây là “nguồn nhiên liệu” giúp não hoạt động hiệu quả suốt buổi học.
• Hạn chế đồ ăn nhanh, nước ngọt có ga, bánh kẹo: những thực phẩm này gây tăng đường huyết nhanh rồi giảm đột ngột, khiến trẻ mệt mỏi, khó tập trung.
• Khuyến khích uống đủ nước mỗi ngày: thiếu nước cũng có thể khiến trẻ uể oải và giảm khả năng chú ý.

Một chế độ ăn uống lành mạnh, đa dạng và cân bằng không chỉ giúp trẻ học tập hiệu quả hơn mà còn hỗ trợ phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần và cảm xúc.

Khuyến khích vận động thường xuyên

Khuyến khích vận động thường xuyên là cách chữa bệnh mất tập trung ở trẻ tự nhiên và hiệu quả giúp cải thiện khả năng tập trung, tăng cường trí nhớ và duy trì tinh thần tích cực. Khi vận động, cơ thể tiết ra endorphin và dopamine – hai hormone giúp giảm căng thẳng, nâng cao tâm trạng và hỗ trợ hoạt động của não bộ.

Cha mẹ có thể giúp con hình thành thói quen vận động bằng cách:

• Khuyến khích tham gia thể thao nhẹ nhàng như đá bóng, bơi lội, nhảy dây, đạp xe hoặc yoga cho trẻ em.
• Dành ít nhất 30 – 60 phút mỗi ngày cho các hoạt động thể chất, có thể là chơi ngoài trời, leo cầu thang hoặc đi bộ cùng gia đình.
• Kết hợp vận động với học tập, ví dụ học bảng chữ cái bằng động tác hoặc trò chơi di chuyển.
• Tạo thói quen vui vận động, thay vì ép buộc, hãy biến việc tập luyện thành thời gian vui chơi.

Vận động không chỉ giúp trẻ phát triển thể lực và tăng sức đề kháng, mà còn giúp máu lưu thông tốt hơn lên não, từ đó cải thiện khả năng tập trung, ghi nhớ và học tập mỗi ngày.

Khi nào cần gặp bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý?

Cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý khi nhận thấy các dấu hiệu kéo dài trên 3 – 6 tháng dù đã áp dụng nhiều cách chữa bệnh mất tập trung ở trẻ tại nhà mà không cải thiện.

Các dấu hiệu cần lưu ý:

• Trẻ không thể ngồi học quá 10 phút dù có người giám sát.
• Thường xuyên tăng động, bốc đồng, dễ nổi nóng hoặc có hành vi mất kiểm soát.
• Khó ngủ, mất ngủ, hay mệt mỏi kéo dài.
• Kết quả học tập giảm rõ rệt, mất hứng thú với các hoạt động thường ngày.

Bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý sẽ giúp đánh giá nguyên nhân có thể do rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), lo âu, trầm cảm nhẹ hoặc rối loạn phát triển. Từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp như trị liệu hành vi, can thiệp tâm lý, hoặc sử dụng thuốc nếu cần. Việc can thiệp sớm giúp trẻ phục hồi khả năng tập trung, ổn định cảm xúc và phát triển khỏe mạnh về cả trí tuệ lẫn tinh thần.

Cách chữa bệnh mất tập trung ở trẻ không đơn thuần là việc sử dụng thuốc hay một phương pháp cố định, mà cần sự kết hợp toàn diện giữa giáo dục, dinh dưỡng, tâm lý và môi trường sống. Khi cha mẹ đồng hành đúng cách giúp con ngủ đủ giấc, ăn uống lành mạnh, rèn kỹ năng tập trung và tạo không gian học tích cực, hiệu quả cải thiện sẽ rõ rệt từng ngày.