Các môn học lớp 10 theo chương trình mới gồm những môn nào?

Chương trình lớp 10 theo Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 mang đến nhiều thay đổi quan trọng, giúp học sinh được học tập theo đúng năng lực và sở thích của mình. Từ mô hình môn học bắt buộc đến nhóm môn lựa chọn và chuyên đề theo định hướng nghề nghiệp, học sinh có cơ hội chủ động hơn trong việc xây dựng lộ trình học tập. Việc hiểu rõ các môn học lớp 10 theo chương trình mới sẽ giúp phụ huynh và học sinh chọn được tổ hợp phù hợp. Cùng FPT Schools tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé.

Tổng quan chương trình lớp 10 theo Chương trình GDPT 2018

Chương trình lớp 10 theo Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 được thiết kế theo hướng phát triển năng lực, tạo ra khác biệt lớn so với chương trình cũ. Thay vì tất cả học sinh học chung một hệ môn giống nhau, chương trình mới cho phép các em xây dựng lộ trình cá nhân hóa thông qua môn bắt buộc, môn lựa chọn và các chuyên đề nâng cao.

Ở lớp 10, học sinh học 8 môn bắt buộc để bảo đảm nền tảng kiến thức chung. Bên cạnh đó, các em được chọn 4 môn trong nhóm 9 môn tự chọn. Đây là điểm đổi mới đáng chú ý, giúp học sinh tập trung vào những lĩnh vực phù hợp với năng lực, sở thích hoặc mục tiêu nghề nghiệp tương lai.

Chương trình mới phân nhóm môn theo ba lĩnh vực lớn: Khoa học Tự nhiên, Khoa học Xã hội và Công nghệ – Nghệ thuật. Việc phân nhóm này giúp học sinh dễ hình dung định hướng của mình. Các em yêu thích kỹ thuật, công nghệ có thể chọn lý – hóa – sinh – tin – công nghệ, trong khi những em thiên về kinh tế, luật hoặc báo chí có xu hướng chọn địa lý hay giáo dục kinh tế và pháp luật.

Lựa chọn môn học còn phụ thuộc vào tổ hợp môn mà từng trường mở. Không phải trường nào cũng có đủ 9 môn, nên học sinh cần tham khảo kỹ để chọn tổ hợp phù hợp nhất với định hướng của mình.

Bên cạnh các môn chính, chương trình lớp 10 còn có chuyên đề học tập. Đây là phần mở rộng kiến thức theo môn tự chọn, cho phép học sinh học sâu hơn thông qua các chủ đề mang tính ứng dụng như lập trình Python, dự án kinh doanh nhỏ hay sinh học phân tử cơ bản. Các chuyên đề này giúp học sinh tiếp cận sớm hơn với tư duy nghề nghiệp.

Ngoài ra, chương trình mới tăng thời lượng cho hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp. Học sinh có cơ hội tham gia câu lạc bộ, làm dự án, thăm quan doanh nghiệp và rèn luyện kỹ năng mềm. Những hoạt động này giúp các em hiểu rõ hơn năng lực bản thân, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp cho ba năm THPT và con đường sau này.

Tổng thể, chương trình lớp 10 mới hướng tới giảm học dàn trải, tăng chiều sâu và trao quyền chủ động nhiều hơn cho học sinh. Đây là bước nền quan trọng để các em chuẩn bị vững vàng cho kỳ thi tốt nghiệp và định hướng tương lai.

Các môn học lớp 10 theo chương trình mới 

Các môn học lớp 10 theo chương trình mới được sắp xếp theo hướng vừa giữ nền tảng chung, vừa mở rộng cơ hội lựa chọn cho học sinh. Thay vì học đồng loạt như trước đây, chương trình GDPT 2018 cho phép các em tự xây dựng lộ trình dựa trên môn bắt buộc, môn tự chọn và các chuyên đề học tập gắn với định hướng nghề nghiệp. Nhờ cách tổ chức này, học sinh được học đúng thế mạnh, giảm học dàn trải và có sự chuẩn bị rõ ràng hơn cho ba năm THPT cũng như con đường tương lai.

Các môn học lớp 10 theo chương trình mới bắt buộc (8 môn)

Các môn học lớp 10 theo chương trình mới bắt buộc là hệ môn nền tảng được áp dụng cho tất cả học sinh trên toàn quốc, nhằm bảo đảm sự thống nhất về kiến thức phổ thông và hình thành những năng lực cốt lõi cần có ở bậc THPT. Nhóm môn này không chỉ cung cấp kiến thức học thuật, mà còn giúp học sinh phát triển tư duy, kỹ năng sống và phẩm chất cần thiết trước khi lựa chọn các môn định hướng chuyên sâu. 

Cụ thể, lớp 10 theo chương trình GDPT 2018 có 8 môn bắt buộc như sau.

Ngữ văn giúp học sinh phát triển năng lực ngôn ngữ, khả năng đọc hiểu, viết, cảm thụ văn học và giao tiếp. Môn học góp phần hình thành tư duy phản biện, cảm xúc thẩm mỹ và khả năng diễn đạt.

Toán trang bị tư duy logic, khả năng phân tích, suy luận và giải quyết vấn đề. Đây là môn học quan trọng cho các ngành khoa học tự nhiên, kỹ thuật và cả các lĩnh vực kinh tế.

Ngoại ngữ 1 (thường là tiếng Anh) giúp học sinh tăng khả năng giao tiếp, sử dụng ngoại ngữ trong học tập và cuộc sống. Một số trường có lựa chọn khác như tiếng Nhật, tiếng Hàn hoặc tiếng Trung.

Lịch sử nâng cao hiểu biết về quá trình phát triển của dân tộc và thế giới, giúp học sinh rèn năng lực nhận thức xã hội, tư duy lịch sử và lòng yêu nước.

Giáo dục thể chất phát triển thể lực, rèn luyện sức khỏe, kỹ năng vận động và hình thành lối sống lành mạnh. Giáo dục quốc phòng và an ninh cung cấp kiến thức cơ bản về quốc phòng, kỹ năng tự vệ, trách nhiệm công dân và ý thức bảo vệ Tổ quốc.

Hoạt động trải nghiệm – hướng nghiệp giúp học sinh phát triển kỹ năng mềm, năng lực giải quyết vấn đề, làm việc nhóm và khám phá bản thân thông qua hoạt động dự án, câu lạc bộ, thực tế hoặc hướng nghiệp.

Nội dung giáo dục của địa phương được xây dựng riêng bởi từng tỉnh/thành phố, giúp học sinh hiểu hơn về văn hóa, lịch sử, kinh tế và đặc điểm vùng miền nơi mình sinh sống. Nhóm 8 môn bắt buộc này đóng vai trò là trụ cột của chương trình lớp 10, giúp học sinh có nền tảng vững chắc trước khi đi sâu vào các môn tự chọn và chuyên đề theo định hướng nghề nghiệp.

Các môn học lựa chọn (chọn 4 trong 9 môn)

Các môn học lựa chọn trong chương trình lớp 10 là phần quan trọng giúp học sinh định hướng sớm về nghề nghiệp và phát triển sâu hơn ở những lĩnh vực phù hợp với năng lực của mình. 

Theo chương trình GDPT 2018, học sinh được chọn 4 trong 9 môn sau: Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Công nghệ, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Âm nhạc và Mỹ thuật. Mỗi môn học mang đặc thù riêng và phù hợp với những định hướng khác nhau.

Vật lý, Hóa học và Sinh học là nhóm môn khoa học tự nhiên, phù hợp với học sinh định hướng các ngành kỹ thuật, y dược, công nghệ sinh học, môi trường hoặc STEM. Ba môn này đòi hỏi tư duy logic, khả năng phân tích và tính kiên nhẫn khi thực hành thí nghiệm.

Tin học và Công nghệ phù hợp với học sinh yêu thích công nghệ thông tin, lập trình, thiết kế kỹ thuật, chế tạo hoặc các lĩnh vực kỹ thuật số. Đây là nhóm môn gắn với xu hướng nghề nghiệp tương lai như AI, IoT hay kỹ thuật cơ khí – điện tử.

Địa lý và Giáo dục kinh tế – pháp luật thích hợp với học sinh thiên về khoa học xã hội, kinh tế, quản trị, truyền thông, marketing, du lịch hoặc luật. Hai môn này giúp hình thành tư duy phân tích xã hội, hiểu biết kinh tế và các quy định pháp luật cơ bản.

Âm nhạc và Mỹ thuật là nhóm môn nghệ thuật dành cho học sinh yêu thích sáng tạo, phù hợp với các lĩnh vực thiết kế, kiến trúc, nghệ thuật biểu diễn, truyền thông đa phương tiện hoặc công nghiệp sáng tạo.

Việc chọn môn phụ thuộc vào nhiều yếu tố: năng lực cá nhân, sở thích, dự định nghề nghiệp và đặc biệt là tổ hợp môn mà trường đang triển khai, bởi không phải trường nào cũng mở đủ 9 môn. Do đó, học sinh cần tìm hiểu kỹ trước khi chọn để bảo đảm phù hợp với định hướng lâu dài trong ba năm THPT và cả xét tuyển đại học.

>> Xem thêm: Chương trình giáo dục phổ thông là gì? Nội dung, mục tiêu và điểm mới cần biết

Chuyên đề học tập (3 chuyên đề/năm)

Chuyên đề học tập là phần mở rộng quan trọng trong chương trình lớp 10 theo GDPT 2018, giúp học sinh học sâu hơn về các môn đã lựa chọn. Mỗi năm, học sinh sẽ học 3 chuyên đề, thường gắn với các môn tự chọn hoặc định hướng nghề nghiệp mà các em theo đuổi. Nội dung chuyên đề có tính thực hành và ứng dụng cao, cho phép học sinh khám phá kiến thức nâng cao, rèn kỹ năng nghiên cứu, tư duy giải quyết vấn đề và làm việc theo dự án.

Tùy từng trường, chuyên đề có thể được thiết kế theo nhiều hướng khác nhau như lập trình Python, dự án kinh doanh nhỏ, hóa học với đời sống, thiết kế kỹ thuật, tìm hiểu sinh học phân tử hay thực hành phân tích dữ liệu. Đây chính là điểm mới nổi bật của chương trình, giúp học sinh tiếp cận sớm hơn với các lĩnh vực nghề nghiệp, thử sức với những nhiệm vụ mang tính thực tế và hiểu rõ hơn ngành học mà mình muốn theo đuổi trong tương lai.

Các hoạt động giáo dục khác

Các hoạt động giáo dục khác trong chương trình lớp 10 là phần được tăng cường mạnh mẽ nhằm giúp học sinh phát triển kỹ năng mềm, khả năng thích ứng và năng lực sống bên cạnh kiến thức học thuật. Nhóm hoạt động này bao gồm các hoạt động trải nghiệm, hoạt động hướng nghiệp, câu lạc bộ học thuật – nghệ thuật và các chương trình rèn luyện thể chất mở rộng.

Học sinh có thể tham gia vào các dự án nhóm, hoạt động tình nguyện, tham quan thực tế tại doanh nghiệp, hoạt động nghiên cứu nhỏ hoặc sinh hoạt câu lạc bộ như STEM, nghệ thuật, truyền thông, thể thao hay khởi nghiệp. Những hoạt động này giúp học sinh khám phá sở thích, rèn khả năng giao tiếp, hợp tác, sáng tạo và chủ động giải quyết vấn đề. Đây cũng là cơ hội để các em hiểu rõ năng lực bản thân, từ đó lựa chọn tổ hợp môn và nghề nghiệp tương lai một cách phù hợp hơn.

Các tổ hợp môn lớp 10 phổ biến tại các trường

Các trường THPT hiện nay thường xây dựng nhiều tổ hợp môn khác nhau dựa trên định hướng học tập và thế mạnh của học sinh, đồng thời phù hợp với điều kiện giáo viên và cơ sở vật chất của từng trường. Những tổ hợp các môn học lớp 10 theo chương trình mới giúp học sinh chọn đúng nhóm môn liên quan đến ngành nghề mà mình muốn theo đuổi trong tương lai, tránh học dàn trải hoặc lệch hướng.

Tổ hợp Khoa học Tự nhiên (A, A1 mở rộng)

Tổ hợp Khoa học Tự nhiên phù hợp với học sinh có tư duy logic, yêu thích các môn thực nghiệm và định hướng theo những ngành nghề thuộc lĩnh vực STEM. Các trường thường xây dựng tổ hợp này dựa trên sự mở rộng của khối A và A1, kết hợp các môn như Toán, Vật lý, Hóa học, Sinh học hoặc Tin học. 

Một số tổ hợp phổ biến gồm Toán – Lý – Hóa, Toán – Lý – Tin hoặc Toán – Hóa – Sinh. Việc học theo tổ hợp khoa học tự nhiên giúp học sinh phát triển tư duy phân tích, khả năng giải quyết vấn đề và kỹ năng thực hành, tạo nền tảng vững chắc để theo đuổi các ngành kỹ thuật, công nghệ, y dược, công nghệ sinh học hoặc các lĩnh vực nghiên cứu khoa học sau này.

Tổ hợp Khoa học Xã hội (C mở rộng)

Tổ hợp Khoa học Xã hội dành cho những học sinh yêu thích các môn thiên về ngôn ngữ, phân tích bối cảnh xã hội và tư duy cảm xúc. Đây là nhóm tổ hợp thường được xây dựng dựa trên khối C mở rộng, bao gồm các môn như Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý hoặc Giáo dục kinh tế và pháp luật. 

Mỗi trường có thể thiết kế nhiều biến thể khác nhau như Văn – Sử – Địa, Văn – Địa – Kinh tế và pháp luật hoặc Văn – Sử – Kinh tế và pháp luật. Học sinh học theo tổ hợp này có lợi thế khi theo đuổi các ngành nghề như báo chí, truyền thông, giáo dục, luật, du lịch, quản lý văn hóa, hành chính hay các lĩnh vực kinh tế – xã hội. Đây cũng là tổ hợp giúp phát triển khả năng diễn đạt, tư duy phản biện và hiểu biết về con người – xã hội.

Tổ hợp định hướng công nghệ – kỹ thuật

Tổ hợp định hướng công nghệ – kỹ thuật phù hợp với học sinh yêu thích công nghệ số, thiết kế kỹ thuật, lập trình hoặc các ngành kỹ thuật hiện đại. Các trường thường xây dựng tổ hợp này dựa trên những môn có tính ứng dụng cao như Toán, Tin học, Công nghệ hoặc Vật lý. Một số trường còn bổ sung thêm các chuyên đề thực hành như lập trình Python, thiết kế mô hình 3D, robot, điều khiển tự động hay chế tạo sản phẩm STEM. 

Khi học theo tổ hợp này, học sinh có cơ hội phát triển tư duy kỹ thuật, khả năng giải quyết vấn đề và kỹ năng công nghệ – những năng lực rất quan trọng trong thời đại chuyển đổi số. Đây là lựa chọn phù hợp cho các bạn định hướng theo đuổi công nghệ thông tin, kỹ thuật cơ khí, điện – điện tử, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo hoặc các ngành công nghệ cao trong tương lai.

Tổ hợp định hướng nghệ thuật

Tổ hợp định hướng nghệ thuật phù hợp với những học sinh có năng khiếu sáng tạo, yêu thích hội họa, âm nhạc, thiết kế hoặc các lĩnh vực thuộc công nghiệp sáng tạo. Các trường thường xây dựng tổ hợp này dựa trên các môn như Mỹ thuật và Âm nhạc, kết hợp cùng một môn bổ trợ khác như Tin học, Địa lý hoặc Công nghệ tùy điều kiện của từng trường. 

Khi học theo tổ hợp nghệ thuật, học sinh được phát triển khả năng thẩm mỹ, tư duy hình ảnh, trí tưởng tượng và cảm xúc sáng tạo – những yếu tố quan trọng trong các ngành thiết kế đồ họa, kiến trúc, truyền thông đa phương tiện, thời trang, âm nhạc và nghệ thuật biểu diễn. Đây là tổ hợp giúp học sinh phát huy tốt cá tính sáng tạo và chuẩn bị nền tảng cho các ngành nghề đòi hỏi tư duy nghệ thuật trong tương lai.

Nên chọn tổ hợp môn lớp 10 như thế nào?

Việc chọn tổ hợp các môn học lớp 10 theo chương trình mới là bước quan trọng bởi đây không chỉ là lựa chọn cho một năm học mà còn ảnh hưởng đến cả ba năm THPT và định hướng nghề nghiệp sau này. Chương trình GDPT 2018 trao cho học sinh nhiều sự tự chủ hơn, nhưng đồng thời cũng đòi hỏi các em cân nhắc kỹ dựa trên năng lực, sở thích và mục tiêu tương lai.

Dựa vào thế mạnh và sở thích

Dựa vào thế mạnh và sở thích là cách chọn tổ hợp môn giúp học sinh học tự tin và nhẹ nhàng hơn. Khi học sinh giỏi tư duy logic, thích tìm hiểu các hiện tượng tự nhiên hoặc hứng thú với thí nghiệm, các tổ hợp thuộc khoa học tự nhiên hay công nghệ – kỹ thuật sẽ phù hợp. Ngược lại, những bạn mạnh về ngôn ngữ, giao tiếp, ghi nhớ sự kiện hoặc phân tích các vấn đề xã hội sẽ dễ phát huy trong tổ hợp khoa học xã hội. 

Với học sinh có năng khiếu sáng tạo, yêu thích âm nhạc, hội họa hay thiết kế, tổ hợp nghệ thuật lại là hướng đi giúp các em thể hiện bản thân tốt nhất. Việc chọn môn theo sở thích giúp học sinh duy trì nhiệt huyết, tránh áp lực và đạt kết quả ổn định trong suốt ba năm THPT.

Dựa vào định hướng nghề nghiệp tương lai

Dựa vào định hướng nghề nghiệp tương lai là cách giúp học sinh chọn tổ hợp môn một cách có mục tiêu và tránh đi lệch hướng. Nếu học sinh muốn theo các ngành y dược, công nghệ sinh học hoặc môi trường, các môn Hóa, Sinh và Toán là nền tảng quan trọng. 

Với những bạn có mục tiêu theo đuổi kỹ thuật, cơ khí, điện – điện tử hay công nghệ thông tin, tổ hợp có Toán, Lý, Tin hoặc Công nghệ sẽ tạo lợi thế rõ rệt. Những ngành thuộc lĩnh vực kinh tế, luật, báo chí, truyền thông, giáo dục hay du lịch lại phù hợp với các môn khoa học xã hội như Văn, Địa lý hoặc Giáo dục kinh tế và pháp luật.

Khi xác định sớm nghề nghiệp mong muốn, học sinh sẽ chọn được môn học hỗ trợ trực tiếp cho ngành nghề đó. Điều này giúp quá trình học tập trong ba năm THPT có định hướng rõ ràng, giảm sự bối rối khi lên lớp 12 và chuẩn bị tốt hơn cho kỳ thi tốt nghiệp cũng như xét tuyển đại học.

Dựa vào yêu cầu xét tuyển đại học

Dựa vào yêu cầu xét tuyển đại học là yếu tố quan trọng giúp học sinh chọn đúng tổ hợp môn ngay từ lớp 10. Mỗi trường đại học có những tổ hợp xét tuyển khác nhau, vì vậy việc tìm hiểu sớm sẽ tránh được tình trạng chọn môn không phù hợp và phải thay đổi định hướng ở lớp 11 hoặc lớp 12.

Nếu học sinh muốn theo các khối thiên về tự nhiên như A hoặc A1, các môn Toán, Lý, Hóa, Tin là lựa chọn cần ưu tiên. Khối B đòi hỏi nền tảng Sinh và Hóa, phù hợp với các ngành y dược và khoa học sự sống. Khối C lại tập trung vào Văn, Sử, Địa, trong khi các ngành kinh tế, luật, truyền thông thường sử dụng tổ hợp có Văn, Toán, Anh hoặc Văn, Địa, Giáo dục kinh tế và pháp luật.

Khi chọn môn học theo đúng yêu cầu xét tuyển, học sinh có thời gian học sâu từng môn ngay từ lớp 10, giúp tích lũy kiến thức bền vững và giảm áp lực ôn thi khi lên lớp 12. Đây cũng là cách để học sinh xây dựng lộ trình học tập dài hạn, phù hợp với ngành nghề mà mình muốn theo đuổi trong tương lai.

So sánh chương trình lớp 10 mới và chương trình cũ

Chương trình lớp 10 mới theo GDPT 2018 có nhiều khác biệt đáng kể so với chương trình cũ, thể hiện rõ ở cách tổ chức môn học, mục tiêu giáo dục và phương pháp triển khai. Ở chương trình cũ, học sinh gần như phải học tất cả các môn, không có sự lựa chọn, dẫn đến tình trạng học dàn trải và thiếu tập trung vào thế mạnh cá nhân. 

Trong khi đó, chương trình mới tinh gọn hơn và trao quyền chủ động cho học sinh thông qua việc chọn 4 môn tự chọn và tham gia các chuyên đề gắn với định hướng nghề nghiệp. Nhờ vậy, học sinh có cơ hội học sâu theo lĩnh vực mình quan tâm, thay vì học rộng nhưng không hiệu quả.

Một điểm khác biệt lớn nữa là chương trình mới tăng vai trò của hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp. Trước đây, hướng nghiệp thường chỉ xuất hiện rời rạc trong một số tiết học, còn ở chương trình mới, nội dung này được đầu tư riêng với thời lượng cố định, giúp học sinh hiểu bản thân, khám phá nghề nghiệp và rèn kỹ năng mềm qua dự án, câu lạc bộ và hoạt động thực tế. Môn Lịch sử cũng được điều chỉnh trở thành môn bắt buộc trong toàn cấp THPT, thay vì chỉ học theo phân ban như trước đây.

Chương trình mới cũng tăng tính ứng dụng nhờ phần chuyên đề học tập, giúp học sinh được thực hành, nghiên cứu và tiếp cận kiến thức nâng cao theo từng môn đã chọn. Nếu chương trình cũ nặng về lý thuyết và ít tính trải nghiệm, thì chương trình mới khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức vào thực tế nhiều hơn.

Tổng thể, chương trình lớp 10 mới hướng đến cá nhân hóa, trải nghiệm và định hướng nghề nghiệp, giúp học sinh phát huy năng lực tốt hơn và chuẩn bị vững vàng cho kỳ thi tốt nghiệp cũng như lộ trình học tập sau THPT.

Các môn học lớp 10 theo chương trình mới được xây dựng theo hướng mở, linh hoạt và chú trọng năng lực cá nhân, giúp học sinh không còn học dàn trải như trước đây mà được chủ động lựa chọn con đường phù hợp với mình. Nắm rõ cấu trúc môn học lớp 10 theo chương trình GDPT 2018 sẽ giúp phụ huynh và học sinh lựa chọn tổ hợp phù hợp, tạo nền tảng vững chắc cho ba năm THPT và chuẩn bị tốt cho kỳ thi tốt nghiệp cũng như các định hướng tương lai.