Thu Phương FSCTrẻ sử dụng TikTok có ảnh hưởng gì đang là mối quan tâm lớn của nhiều phụ huynh khi video ngắn trở thành thói quen giải trí hằng ngày của trẻ. Những âm thanh bắt tai, hình ảnh liên tục và thuật toán gợi ý mạnh khiến trẻ dễ xem mãi không dừng, từ đó kéo theo nhiều thay đổi trong hành vi và cảm xúc. Nắm rõ những tác động này giúp bố mẹ chủ động hơn trong việc đồng hành và bảo vệ con trong thời đại số. Cùng FPT Schools tìm hiểu chi tiết trong bài viết này!
TikTok hấp dẫn trẻ như thế nào?
TikTok hấp dẫn trẻ vì nền tảng này được thiết kế để giữ trẻ xem càng lâu càng tốt. Khi nhìn vào số liệu, điều này càng rõ ràng hơn nhưng vẫn có thể diễn giải bằng ngôn từ thật dễ hiểu.
Trẻ từ 13 – 17 tuổi hiện dành trung bình khoảng 95 phút mỗi ngày trên TikTok (theo Qustodio 2024). Con số này cao hơn tất cả ứng dụng khác. Lý do là mỗi video chỉ dài vài giây đến vài chục giây, rất ngắn và dễ xem. Hết một video, TikTok tự động chạy sang video kế tiếp ngay lập tức, khiến trẻ xem liên tục mà không kịp dừng lại.
Thuật toán của TikTok cũng “thông minh” theo kiểu biết trẻ thích gì. Chỉ sau khoảng 10 – 15 video đầu tiên, ứng dụng bắt đầu đoán chính xác nội dung con bạn quan tâm, rồi liên tục đưa lên những video tương tự. Thực tế, hơn 70% video trẻ xem là do TikTok gợi ý chứ không phải trẻ tự tìm. Điều này khiến trẻ luôn cảm thấy video nào cũng thú vị và hợp ý.
TikTok còn gây hứng thú nhờ các trend. Theo Common Sense Media, gần 60% trẻ 11 – 17 tuổi từng thử làm theo một trend trên mạng, và đa số bắt nguồn từ TikTok. Khi thấy bạn bè làm thử thách, nhảy theo nhạc, hoặc quay lại cảnh hài hước, trẻ rất dễ muốn làm theo để hòa đồng.
Ngoài ra, TikTok tạo ra cảm giác được “thưởng” liên tục. Một lượt tim, một bình luận hay thêm người theo dõi mới đều xuất hiện tức thì. Những phản hồi nhanh này khiến trẻ cảm thấy vui và được chú ý, giống như chơi một trò mà cứ mỗi phút lại được cộng thêm điểm.
Khi hiểu rõ những yếu tố này, phụ huynh sẽ thấy TikTok không chỉ hấp dẫn vì nội dung vui vẻ mà còn vì cách ứng dụng được thiết kế để giữ trẻ càng lâu càng tốt. Đây chính là lý do trẻ khó rời màn hình nếu không có hướng dẫn và giới hạn phù hợp.
>> xem thêm: Cách giới hạn thời gian dùng điện thoại cho trẻ đơn giản, hiệu quả nhất
Lợi ích khi trẻ sử dụng Tik Tok đúng cách
Khi nói đến TikTok, nhiều phụ huynh thường nghĩ ngay đến mặt trái như trẻ sử dụng TikTok có ảnh hưởng gì, nghiện màn hình hay nội dung không phù hợp. Thực tế, nếu được hướng dẫn đúng cách và sử dụng trong thời gian hợp lý, nền tảng này vẫn có thể mang lại những giá trị tích cực cho trẻ.
Tiếp cận kiến thức nhanh, đa dạng (khoa học – học tập – kỹ năng sống)
TikTok có một kho nội dung khổng lồ được trình bày theo cách rất dễ hấp thu, đặc biệt phù hợp với trẻ thích học bằng hình ảnh và âm thanh. Chỉ trong vài chục giây, trẻ có thể xem một thí nghiệm khoa học đơn giản, mẹo học Toán – Tiếng Anh, hay những bài hướng dẫn kỹ năng sống như gấp quần áo, giữ an toàn khi đi đường.
Nhờ video ngắn, thông tin được cô đọng và trực quan, trẻ dễ hiểu và ghi nhớ hơn. TikTok cũng cho phép trẻ tiếp cận nhiều lĩnh vực khác nhau trong thời gian ngắn, giúp mở rộng vốn hiểu biết và nuôi dưỡng sự tò mò khám phá.
Phát triển khả năng sáng tạo nội dung
TikTok tạo cho trẻ một “sân chơi” để thử sức với việc làm nội dung theo cách nhẹ nhàng và đầy hứng thú. Khi tự quay video, chọn góc máy, lồng nhạc, chỉnh hiệu ứng hay viết caption, trẻ đang rèn luyện khả năng sáng tạo mà không hề gượng ép. Việc này giúp trẻ học cách kể một câu chuyện ngắn gọn, hình ảnh rõ ràng và có điểm nhấn.
Trẻ cũng được thử nghiệm nhiều phong cách khác nhau: hài hước, hướng dẫn, review, kể chuyện đời sống… Qua mỗi lần đăng tải, trẻ học được cách quan sát phản hồi và cải thiện video của mình. Đây là những kỹ năng rất giá trị trong thời đại nội dung số.
Học kỹ năng giao tiếp, thuyết trình trước camera
Việc xuất hiện trước camera là một bài tập giao tiếp rất tự nhiên đối với trẻ. Khi quay video TikTok, trẻ phải suy nghĩ xem mình muốn nói gì, nói như thế nào để ngắn gọn và dễ hiểu. Trẻ luyện được cách phát âm rõ ràng, giữ ánh mắt hướng về ống kính, dùng cử chỉ phù hợp và thể hiện cảm xúc vừa phải.
Những kỹ năng này cũng chính là nền tảng của thuyết trình và giao tiếp trước đám đông sau này. Nhờ lặp đi lặp lại qua từng video, trẻ trở nên dạn dĩ hơn, tự tin hơn và bớt lo lắng khi phải diễn đạt suy nghĩ của mình trước người khác.
Học ngôn ngữ qua video
Học ngôn ngữ qua video TikTok diễn ra rất tự nhiên vì trẻ được nghe và bắt chước ngay trong ngữ cảnh sống động. Các video ngắn bằng tiếng Anh, tiếng Hàn hay tiếng Nhật thường có tốc độ vừa phải, hình ảnh minh họa rõ ràng và câu từ thực tế, giúp trẻ dễ tiếp thu hơn so với sách vở.
Trẻ có thể học cách phát âm, ngữ điệu, từ vựng theo chủ đề hoặc các mẫu câu giao tiếp phổ biến chỉ trong vài chục giây. Việc lặp lại nhiều lần cũng giúp trẻ ghi nhớ sâu hơn mà không cảm thấy như “đang học”. Với trẻ thích ngoại ngữ, TikTok trở thành nguồn luyện nghe thuận tiện và đầy hứng thú mỗi ngày.
Cập nhật xu hướng công nghệ – truyền thông
TikTok giúp trẻ tiếp xúc sớm với cách vận hành của các nền tảng số – điều rất quan trọng trong thời đại công nghệ. Khi sử dụng ứng dụng, trẻ hiểu cách dùng hiệu ứng, nhạc nền, hashtag, chỉnh video hay tạo nội dung bắt trend. Đây đều là những kỹ năng truyền thông cơ bản mà trước đây chỉ người lớn mới tiếp cận.
Trẻ cũng nắm bắt nhanh xu hướng mới, cách mọi người tương tác online và cách một nội dung lan tỏa mạnh mẽ. Việc quen với công nghệ từ sớm giúp trẻ linh hoạt hơn, tự tin hơn và có nền tảng tốt để tham gia các hoạt động học tập hoặc sáng tạo liên quan đến truyền thông sau này.
>> Xem thêm: Cách cai nghiện game cho trẻ – Giúp con thoát khỏi thế giới ảo và tìm lại niềm vui thật
Trẻ sử dụng TikTok có ảnh hưởng gì xấu?
TikTok mang lại nhiều điều mới mẻ, nhưng đi kèm với đó là những rủi ro mà phụ huynh cần nhận diện sớm. Trẻ có khả năng bị cuốn vào các video nhanh, trend thú vị và những nguồn thông tin không phải lúc nào cũng phù hợp. Khi chưa đủ kỹ năng tự bảo vệ mình trong môi trường số, trẻ rất dễ chịu ảnh hưởng từ những nội dung độc hại, hành vi nguy hiểm hay thói quen xem quá nhiều.
Giảm khả năng tập trung do xem video quá nhanh
Việc giảm khả năng tập trung ở trẻ khi xem TikTok xuất phát từ chính cách nền tảng này được thiết kế. Mỗi video chỉ kéo dài vài giây đến vài chục giây, với hình ảnh thay đổi liên tục, âm thanh mạnh, nhạc nền dồn dập và hiệu ứng nhảy cảnh nhanh.
Não trẻ vốn rất nhạy với kích thích mới, nên mỗi lần trượt lên một video khác, não lại tiết dopamine – chất tạo cảm giác hưng phấn. Càng xem, trẻ càng mong chờ những kích thích tiếp theo, giống như chơi một trò mà mỗi lượt đều có “phần thưởng nhỏ”.
Theo khảo sát của Qustodio 2024, nhiều trẻ lướt TikTok trung bình tới 95 phút mỗi ngày, và điều này khiến não quen dần với việc chuyển sự chú ý một cách chớp nhoáng. Khi trẻ quay lại các hoạt động chậm hơn – đọc sách, nghe thầy cô giảng bài, làm bài tập cần suy nghĩ – não không còn đủ kiên nhẫn để duy trì sự tập trung liên tục. Trẻ dễ bồn chồn, nhanh chán và thường tìm cách quay lại điện thoại để lấy lại cảm giác “kích thích nhanh”.
Hậu quả còn thấy ở khả năng ghi nhớ. Khi não bị buộc phải chuyển cảnh liên tục, trẻ khó lưu giữ thông tin sâu vì không có thời gian xử lý. Một số nghiên cứu gợi ý rằng việc xem video tốc độ cao quá nhiều có thể ảnh hưởng đến khả năng lập luận và tiếp nhận thông tin dài hơi. Trong sinh hoạt hằng ngày, trẻ dễ mất tập trung khi ăn, khi nói chuyện với người lớn hoặc khi tham gia hoạt động học nhóm.
Nguy cơ tiếp xúc nội dung độc hại
Trên TikTok, không phải video nào cũng phù hợp với trẻ, dù nền tảng đã có bộ lọc và kiểm duyệt. Trẻ có thể vô tình gặp phải những nội dung mang tính bạo lực, chửi thề, gợi cảm, hoặc lan truyền quan điểm sai lệch mà không có cảnh báo rõ ràng.
Đặc biệt, thuật toán TikTok ưu tiên nội dung “gây chú ý”, nên các video có yếu tố sốc, giật gân hoặc quá đà có xu hướng xuất hiện nhiều hơn. Khi trẻ chưa đủ khả năng phân biệt đâu là thật – giả, đâu là an toàn – nguy hiểm, những nội dung đó dễ tác động trực tiếp đến cảm xúc và nhận thức.
Một số video còn truyền tải thông điệp lệch lạc như chuẩn đẹp phi thực tế, khoe tiền bạc, hành động liều lĩnh hoặc chế giễu người khác. Những hình ảnh này có thể tạo ra áp lực, khiến trẻ cảm thấy tự ti, lo lắng hoặc bắt chước hành vi không phù hợp. Ngoài ra, phần bình luận dưới video đôi khi chứa từ ngữ tiêu cực, chế giễu hoặc bắt nạt, và trẻ rất dễ đọc phải mà không có khả năng “lọc” thông tin.
Khi trẻ tiếp xúc lặp lại với các nội dung độc hại trong thời gian dài, ảnh hưởng có thể không xuất hiện ngay lập tức nhưng sẽ tích tụ dần, tác động đến cách trẻ suy nghĩ, đánh giá bản thân và giao tiếp với người xung quanh. Đây chính là lý do phụ huynh cần đồng hành để kiểm soát loại nội dung trẻ đang xem mỗi ngày.
Ảnh hưởng tiêu cực đến hành vi khi bắt chước trend nguy hiểm
TikTok luôn có các trend mới mỗi ngày, trong đó không ít trend mang tính thử thách, mạo hiểm hoặc gây hiểu lầm. Trẻ vốn tò mò, thích khám phá và muốn được công nhận, nên rất dễ nhìn thấy người khác làm rồi làm theo mà không lường được hậu quả.
Một số trend tưởng như vui nhưng lại tiềm ẩn rủi ro: nhảy ở nơi cao, thử sức với vật sắc nhọn, đổ chất lỏng lên người, “giả ngất”, hoặc thử thử thách liên quan đến tốc độ, lửa và điện. Ở nhiều nước, đã ghi nhận trường hợp trẻ bị thương, bỏng, thậm chí tử vong vì bắt chước các trend nguy hiểm trên mạng.
Điểm đáng lo là video TikTok luôn làm mọi thứ trông “dễ” và “vô hại”. Người quay thường chọn cảnh đẹp nhất, an toàn nhất, dựng lại cho vui hoặc cố ý không cho thấy phần rủi ro phía sau. Trẻ xem vào sẽ hiểu sai mức độ nguy hiểm, cảm giác như “ai cũng làm được”, từ đó hành động mà không nghĩ trước.
Rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi vì dùng máy quá lâu
Việc trẻ sử dụng TikTok quá lâu, đặc biệt vào buổi tối, gây ảnh hưởng trực tiếp đến giấc ngủ và sức khỏe. Khi lướt video, trẻ luôn trong trạng thái “muốn xem thêm một chút nữa”, và cảm giác này khiến trẻ khó dừng lại đúng giờ.
Ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại làm giảm lượng melatonin – hormone giúp cơ thể buồn ngủ. Vì thế, dù cơ thể đã mệt, não trẻ vẫn tỉnh táo và bị kích thích liên tục, dẫn đến khó ngủ hoặc ngủ chập chờn.
Nhiều trẻ có thói quen xem TikTok đến sát giờ đi ngủ hoặc thậm chí xem ngay trên giường. Điều này khiến não không có thời gian “hạ nhiệt”, giấc ngủ vì thế bị rối loạn. Trẻ dễ thức khuya hơn bình thường, ngủ muộn nhưng sáng hôm sau vẫn phải dậy sớm đi học, dẫn tới thiếu ngủ kéo dài. Tình trạng này gây mệt mỏi, uể oải, giảm chú ý trong giờ học và làm trẻ dễ cáu gắt hơn.
Nguy cơ bị lộ thông tin cá nhân
Trẻ thường chưa ý thức đầy đủ về việc bảo vệ thông tin cá nhân, nên rất dễ vô tình để lộ dữ liệu quan trọng khi sử dụng TikTok. Chỉ một video quay trong phòng ngủ, sân trường, bảng tên, áo đồng phục, hay một tấm ảnh chụp vui cũng có thể tiết lộ vị trí, thói quen sinh hoạt hoặc danh tính của trẻ. Một số bé còn chia sẻ quá mức trong phần bình luận hoặc tin nhắn, như tên tuổi, trường học, địa chỉ, số điện thoại… mà không biết đây là thông tin nhạy cảm.
Ngoài ra, nếu tài khoản để chế độ công khai, trẻ có thể nhận được tin nhắn từ người lạ. Một số đối tượng lợi dụng trò chuyện thân thiện để khai thác thông tin hoặc dụ dỗ trẻ tham gia thử thách, chia sẻ video riêng tư. Những dữ liệu mà trẻ từng đăng tải – kể cả đã xóa – vẫn có thể bị chụp lại, lưu trữ hoặc lan truyền mà trẻ không hay biết.
Thuật toán “cá nhân hóa quá mức” làm trẻ bị thu hẹp góc nhìn
Thuật toán của TikTok được thiết kế để “đoán đúng” sở thích của người xem càng nhanh càng tốt. Chỉ sau vài lượt xem đầu tiên, ứng dụng đã biết trẻ thích nội dung gì: vui nhộn, học tập, chơi game, làm đẹp, ăn uống… và ngay lập tức đẩy hàng loạt video tương tự lên trang gợi ý. Điều này khiến trẻ có cảm giác video nào cũng thú vị và hợp ý, nhưng thực tế lại tạo ra một vấn đề lớn: trẻ gần như chỉ nhìn thấy một kiểu nội dung lặp đi lặp lại.
Khi trẻ xem quá nhiều video cùng chủ đề, góc nhìn bị thu hẹp mà chính trẻ không nhận ra. Thay vì tiếp xúc với thông tin đa dạng, trẻ chỉ quanh quẩn trong “vòng lặp” do thuật toán tạo ra. Ví dụ, nếu trẻ từng xem vài video về so sánh ngoại hình hoặc khoe đồ hiệu, TikTok có thể tiếp tục gợi ý những nội dung tương tự, khiến trẻ dễ hình thành nhận thức lệch lạc về giá trị bản thân hay lối sống.
Không chỉ vậy, việc xem nội dung một chiều quá lâu khiến trẻ khó mở rộng sở thích mới. Những lĩnh vực khác như khoa học, đọc sách, vận động hoặc kỹ năng sống bị đẩy xuống vì không còn xuất hiện trên trang gợi ý. Về lâu dài, trẻ trở nên ít khám phá, ít tò mò và dễ bị ảnh hưởng bởi một loại quan điểm duy nhất.
Dấu hiệu trẻ đang dùng Tik Tok quá mức
Khi trẻ bắt đầu phụ thuộc vào TikTok, hành vi và cảm xúc sẽ thay đổi rất nhanh, dù trẻ không tự nhận ra. Từ mất tập trung, bỏ bê việc học đến cáu gắt khi bị nhắc dừng, những dấu hiệu này cho thấy trẻ đang dùng TikTok vượt mức an toàn. Nhận biết sớm giúp phụ huynh can thiệp kịp thời.
Dùng Tik Tok mọi lúc, mất kiểm soát thời gian
Trẻ dùng TikTok mọi lúc là dấu hiệu rất điển hình của việc mất kiểm soát thời gian, và điều này thường diễn ra âm thầm hơn phụ huynh nghĩ. Khi đã quen với cảm giác “xem thêm một video nữa”, trẻ bắt đầu mang điện thoại theo mọi nơi: trên bàn ăn, trong lúc chờ xe, giờ nghỉ giữa buổi học, thậm chí cả trong nhà vệ sinh hoặc trước khi đi ngủ. TikTok luôn tự động phát video mới, khiến trẻ không có điểm dừng rõ ràng, và mỗi lần muốn tắt lại bị cuốn vào video kế tiếp.
Nhiều trẻ còn có thói quen mở TikTok ngay khi vừa thức dậy hoặc tranh thủ vài phút ngắn giữa các hoạt động để lướt nhanh. Trẻ có thể xem hàng chục đến hàng trăm video ngắn mỗi ngày mà không cảm nhận được thời gian trôi vì nội dung quá nhanh và liên tục. Khi phụ huynh hỏi, trẻ thường nói “con chỉ xem chút xíu” nhưng thực tế đã trôi qua 30 – 60 phút.
Cáu gắt khi bị nhắc ngừng xem
Khi trẻ bắt đầu phụ thuộc quá nhiều vào TikTok, cảm xúc của trẻ trở nên nhạy hơn, đặc biệt lúc bị yêu cầu dừng xem. Nhiều trẻ phản ứng mạnh ngay lập tức: cau mày, bực bội, to tiếng hoặc tìm cách trì hoãn thêm “5 phút nữa”. Điều này không phải do trẻ cố ý chống đối, mà vì não đang quen với nhịp kích thích nhanh từ video và khó chuyển sang trạng thái bình tĩnh ngay lập tức.
Khi phụ huynh nhắc dừng, trẻ cảm thấy bị “ngắt” khỏi cảm giác hưng phấn, nên dễ khó chịu hoặc mất kiên nhẫn. Một số trẻ còn tỏ ra chán nản, quăng điện thoại xuống bàn, hoặc giấu thiết bị để xem lén. Đây là dấu hiệu cho thấy não trẻ đã bắt đầu hình thành thói quen phụ thuộc vào TikTok để giải trí và giải tỏa cảm xúc.
Không tập trung học – bỏ bê hoạt động khác
Khi trẻ dành quá nhiều thời gian cho TikTok, khả năng tập trung vào những hoạt động cần sự chú ý dài hơi bắt đầu giảm rõ rệt. Trẻ dễ mất kiên nhẫn với bài tập, thường làm vài phút rồi ngó sang điện thoại hoặc tìm lý do để nghỉ. Đầu óc trẻ vẫn bị cuốn theo nhịp video nhanh, khiến việc ngồi yên để đọc sách, nghe giảng hay hoàn thành một nhiệm vụ trở nên khó khăn hơn nhiều.
Một số trẻ còn có thói quen “vừa học vừa xem”, mở TikTok bên cạnh như một cách giải trí xen kẽ. Điều này khiến quá trình học bị ngắt quãng liên tục, não không thể tập trung sâu và kết quả học tập đi xuống. Ngoài học tập, trẻ cũng dễ bỏ bê những hoạt động trước đây từng yêu thích: chơi thể thao, vẽ, đọc truyện hay trò chuyện với gia đình. Mọi sự chú ý của trẻ bị kéo về điện thoại, nơi TikTok luôn có sẵn vô số nội dung hấp dẫn chờ xem tiếp.
Bắt chước các trend kỳ lạ, nguy hiểm
Trẻ rất dễ bị cuốn vào các trend trên TikTok vì phần lớn thử thách đều được trình bày vui nhộn, đơn giản và trông như “ai cũng làm được”. Tuy nhiên, không phải trend nào cũng an toàn. Nhiều thử thách từng gây tranh cãi vì mức độ nguy hiểm, như nhảy ở khu vực cao, dùng đồ vật sắc nhọn, đốt vật liệu dễ cháy, ăn uống không phù hợp, hay thực hiện hành động dễ gây thương tích.
Ở lứa tuổi thích khám phá và muốn thể hiện bản thân, trẻ dễ nghĩ “con làm được” rồi thực hiện theo mà không lường trước hậu quả. Đã có nhiều trường hợp trẻ bị trầy xước, ngã, bỏng, thậm chí nguy hiểm tính mạng khi bắt chước những trend này.
Một số trend khác dù không gây chấn thương nhưng lại thúc đẩy hành vi lệch chuẩn như trêu ghẹo người lạ, phá hoại đồ vật, hoặc làm trò gây sốc để câu view. Nếu trẻ lặp lại những hành vi này trong đời sống thật, trẻ có thể gặp rắc rối với bạn bè, thầy cô hoặc người xung quanh.
Thay đổi cảm xúc nhanh, dễ tiêu cực
Xem TikTok trong thời gian dài khiến cảm xúc của trẻ thay đổi nhanh theo nhịp video liên tục. Mỗi video mang đến một “màu cảm xúc” khác nhau: vui, buồn, căng thẳng, phấn khích, gây sốc… và não trẻ phải chuyển trạng thái quá nhanh trong thời gian ngắn. Khi việc này lặp lại mỗi ngày, trẻ dần hình thành thói quen phản ứng cảm xúc mạnh, thiếu ổn định và khó giữ được sự bình tĩnh trong các tình huống đời sống thật.
Không ít trẻ trở nên dễ cáu gắt, dễ thất vọng hoặc buồn bã mà không rõ lý do. Một số bé thấy tự ti khi xem những video khoe ngoại hình, thành tích hoặc cuộc sống sang chảnh. Những nội dung tiêu cực như cãi vã, chế giễu, bóc phốt hay bình luận độc hại cũng dễ làm trẻ khó chịu, lo lắng hoặc suy nghĩ tiêu cực về bản thân.
Hướng dẫn phụ huynh giúp trẻ sử dụng TikTok an toàn
Khi được hướng dẫn đúng, TikTok có thể trở thành nguồn học tập và sáng tạo hữu ích thay vì chỉ là nơi giải trí nhanh. Việc thiết lập công cụ kiểm soát, giới hạn thời gian và định hướng nội dung phù hợp sẽ giúp trẻ vừa thỏa mãn nhu cầu khám phá, vừa giữ được sự cân bằng trong cuộc sống hằng ngày.
Cài đặt Family Pairing – chế độ kiểm soát của TikTok
Family Pairing là công cụ mạnh nhất mà TikTok cung cấp để phụ huynh kiểm soát cách trẻ dùng ứng dụng. Khi bật tính năng này, phụ huynh kết nối tài khoản của mình với tài khoản của con, từ đó có thể quản lý nhiều yếu tố quan trọng như thời gian dùng, nội dung được xem và quyền nhắn tin.
Phụ huynh cũng có thể tắt chế độ tìm kiếm hoặc hạn chế các video có nội dung không phù hợp. Việc này giúp tạo ra một môi trường an toàn hơn cho trẻ, giảm nguy cơ tiếp xúc nội dung độc hại và giúp trẻ sử dụng TikTok có định hướng hơn mà vẫn giữ được sự thoải mái trong trải nghiệm.
Giới hạn thời gian dùng mỗi ngày (Screen Time)
Tính năng Screen Time trên TikTok cho phép phụ huynh đặt ra thời lượng sử dụng tối đa mỗi ngày, ví dụ 30 phút, 45 phút hoặc 1 giờ. Khi đạt đến giới hạn, ứng dụng sẽ khóa lại hoặc yêu cầu mật mã để tiếp tục xem. Điều này giúp trẻ không bị cuốn vào việc lướt video quá lâu và hình thành thói quen tự kiểm soát thời gian.
Phụ huynh cũng có thể đặt lịch nghỉ buổi tối, ngăn trẻ xem TikTok sau một giờ nhất định để tránh ảnh hưởng đến giấc ngủ. Với trẻ, việc có “khung giờ rõ ràng” giúp con vừa được giải trí, vừa không lo rơi vào tình trạng xem quá đà.
Dạy trẻ phân biệt nội dung thật – giả
Trẻ rất dễ tin vào những gì nhìn thấy trên TikTok vì video thường được trình bày ngắn, sinh động và có vẻ “thật” hơn sách vở. Tuy nhiên, nhiều nội dung trên nền tảng này được dựng lại, cắt ghép hoặc chia sẻ theo cảm xúc cá nhân, không có kiểm chứng.
Phụ huynh cần giúp trẻ hiểu rằng TikTok không phải lúc nào cũng phản ánh đúng sự thật. Hãy giải thích cho trẻ cách nhận biết dấu hiệu “diễn quá mức”, thông tin không có nguồn rõ ràng hoặc những video dùng thủ thuật gây sốc để câu view.
Khi trẻ gặp nội dung gây tò mò hoặc đáng ngờ, bố mẹ có thể khuyến khích trẻ hỏi lại, tra cứu thêm hoặc cùng người lớn kiểm chứng. Kỹ năng phân biệt thật – giả sẽ giúp trẻ an toàn hơn trong thế giới số và tránh bị ảnh hưởng bởi những thông tin sai lệch.
Không để trẻ dưới 13 tuổi dùng tài khoản riêng
TikTok quy định người dùng phải từ 13 tuổi trở lên mới được tạo tài khoản, và lý do đằng sau không chỉ là thủ tục. Trẻ dưới 13 tuổi chưa đủ khả năng tự bảo vệ mình trên môi trường mạng, dễ chia sẻ thông tin cá nhân, kết bạn với người lạ hoặc xem nhầm nội dung không phù hợp. Khi có tài khoản riêng, trẻ cũng dễ dành thời gian quá nhiều cho TikTok mà phụ huynh khó kiểm soát.
Thay vì để trẻ tự sử dụng tài khoản cá nhân, phụ huynh có thể cho trẻ xem chung trên thiết bị của mình hoặc dùng tài khoản gia đình đã bật các chế độ an toàn. Điều này giúp giảm rủi ro tiếp xúc nội dung độc hại, hạn chế nhắn tin ngoài ý muốn và đảm bảo trẻ không bị cuốn vào TikTok quá mức khi chưa đủ nhận thức.
Khuyến khích trẻ chọn nội dung có giá trị, hạn chế giải trí “quá nhanh”
Một trong những cách hiệu quả để trẻ dùng TikTok an toàn là định hướng cho trẻ chọn nội dung mang lại giá trị thật, thay vì chỉ xem những video giải trí nhanh, gây cười hay bắt trend nhất thời. Các nội dung về khoa học vui, ngoại ngữ, kỹ năng sống, nghệ thuật hoặc khám phá thế giới giúp trẻ học hỏi nhiều hơn và không bị lệ thuộc vào nhịp kích thích quá mạnh của video ngắn.
Phụ huynh có thể gợi ý, xem cùng và giải thích vì sao những nội dung này bổ ích, đồng thời nhắc trẻ rằng không phải video nào “hot” cũng tốt. Khi trẻ hình thành thói quen chọn lọc, TikTok sẽ dần gợi ý thêm nhiều video tích cực hơn, giúp môi trường xem của trẻ lành mạnh và cân bằng hơn.
TikTok có thể mang đến nhiều điều mới mẻ cho trẻ, từ kiến thức, sáng tạo đến khả năng giao tiếp hiện đại. Nhưng nếu thiếu hướng dẫn, nền tảng này cũng dễ khiến trẻ mất tập trung, tiếp xúc nội dung độc hại hoặc bị cuốn vào vòng xoáy giải trí nhanh. Hiểu rõ trẻ sử dụng TikTok có ảnh hưởng gì giúp phụ huynh nhìn nhận vấn đề một cách cân bằng và chủ động hơn. Khi bố mẹ đồng hành, đặt giới hạn rõ ràng và định hướng nội dung phù hợp, TikTok vẫn có thể trở thành một công cụ học tập – giải trí an toàn cho trẻ trong thời đại số.
Vương Nhung FPT Schools
